Page 9 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

Ders İçi Çalışma
Tabloda, yerleşmelerin dağılışını etkileyen bazı faktörler nu-
maralandırılarak verilmiştir.
1 2 3 4
Bilim ve teknoloji Kurak alanların
Kara ve denizlerin alanındaki Su kaynaklarının
dağılışı geniş yer fazla olması
gelişmeler kaplaması
5 6 7 8
Sıcaklık Bataklık ve Sanayinin ve
Yer şekillerinin
ortalamasının çok ormanlık alanların engebeli olması ticaretin gelişmiş
düşük olması yoğun olması olması

Aşağıda, yeryüzündeki bazı alanların yerleşme özelliği
verilmiştir. Bu alanlardaki yerleşmelerin dağılışını etkile-
yen faktörlerin numaralarını yukarıdaki tablodan bulup
karşılarındaki boşluğa yazınız.
Yerleşmelerin Dağılışını
Dünya Üzerindeki Bazı Alanların Yerleşme Özelliği
Etkileyen Faktör

Amazon Havzası’nda yerleşme yoğunluğu azdır.
Kuzey Yarım Küre’de yerleşim alanları daha yoğundur.
Sibirya ve Alaska bölgelerinde yerleşmelerin yoğunluğu daha azdır.
Mısır’da yerleşmeler daha çok Nil Nehri kıyısında toplanmıştır.
Himalaya Dağları'nda yerleşme yoğunluğu çok azdır.
Arap Yarımadası’nda ve Orta Asya’da yerleşme yoğunluğu oldukça azdır.
Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarında yerleşme yoğunluğu oldukça fazladır.
Birleşik Arap Emirlikleri, Basra Körfezi’nin kıyısında yapay bir ada
(Palmiye Adası) inşa etmiştir.

Okuma Metnİ su temini gelmektedir. Şeh- sı gibi verimli, alüvyal bir ovanın
ŞANLIURFA’NIN rin kurulduğu alanın yakın ve olması; yerleşme sakinlerine
KURULUŞUNA ETKİ EDEN uzak çevresinde akarsuların ve tarım faaliyetleri açısından
ETMENLER kaynak sularının bol oluşu, su önemli bir avantaj sağlamıştır.
Şanlıurfa’nın kuruluşu 11.000 teminini kolaylaştırmıştır. Şehrin çevresinde yaygın bir
yıl öncesine dayanır. Neolitik Şanlıurfa’nın kurulduğu alan şekilde kalker formasyonlarının
Dönem’de insanların kalıcı yer- güvenlik açısından da önem- olması, özellikle barınak yapımı
leşmeye geçmeleriyle birlikte li avantajlar sağlamaktadır. için gerekli olan malzemenin
birçok yerleşme kurulmuştur. Neolitik yerleşmenin kurulmuş temininde önemli bir kolaylık
Bunlardan biri de Şanlıurfa’dır. olduğu Tılfındır Tepesi, konu- sağlamıştır.
Şanlıurfa’nın Yeni Mahalle adı mu itibariyle korunaklı bir alan Şehrin Neolitik Dönem’den
verilen mahallesinin sınırları oluşturmaktadır. Ayrıca günü- günümüze kadar varlığını koru-
içinde arkeologlar tarafından ilk müzden 11.000 yıl öncesinin muş olması da şehrin kuruluş
yerleşmelere ait kalıntılar tespit iklim şartları değerlendirildiğin- yerinin yukarıda sayılan şartlar
edilmiştir. de araştırma alanında günü- açısından ne denli elverişli ol-
Şehrin kuruluş yerinin seçi- müzden daha elverişli iklim duğunu ortaya koymaktadır.
minde birçok önemli faktörün şartlarının hüküm sürdüğünü (Komisyon tarafından
rol oynadığı görülmektedir. Bu söylemek mümkündür. düzenlenmiştir)
faktörlerin başında insanların Şanlıurfa’nın kurulduğu ala-
en temel ihtiyaçlarından olan nın hemen yanında Harran Ova-

153
ı ı| |ı ı