Page 8 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

Yerleşmeyi Etkileyen Beşerî Faktörler

Ekonomik Faaliyetler: Tarım, sanayi, ticaret, turizm, madenci-
lik gibi ekonomik faaliyetlerin geliştiği alanlarda iş olanakları fazla
olduğundan yerleşmeler fazladır. İlk zamanlarda genellikle tarıma
uygun alanlarda kırsal yerleşmeler oluşmuştur. İlerleyen süreçte
ticaret ve sanayi faaliyetlerinin gelişmesiyle şehir yerleşmeleri ön
plana çıkmıştır.
Ulaşım Olanakları: Ulaşım, yaşamı kolaylaştıran ve doğrudan
etkileyen bir faktördür. Ulaşım olanaklarının fazla olduğu alanlar-
da ekonomik faaliyetlerin ve iş imkânlarının artması yerleşmeleri
artırmıştır. Geçmişten günümüze kadar ulaşım olanaklarının uy-
gun olduğu alanlar yerleşme yeri olarak daha fazla tercih edilmiştir
(Görsel 2.5).

Görsel 2.5: Gelişmiş ulaşım imkânları çevresinde yerleşme (İstanbul)

Göçler: İnsanların dünya üzerinde çok geniş alanlara dağılması
ve yerleşmesi göçlerle gerçekleşmiştir. Bu şekilde yeryüzünde yeni
yerleşim alanları kurulmuştur. Örneğin coğrafi keşifler sonucunda
yeni kıtaların (Amerika, Avustralya) keşfi, bu kıtalara yönelik göç-
lere sebep olmuş ve bu kıtalara yeni yerleşim alanları kurulmuştur.
Göçler, bir yerleşmenin büyümesinde veya küçülmesinde etkilidir.
Göç alan yerleşmeler giderek genişlemektedir.
Bilim ve Teknolojideki Gelişmeler: Isıtma sistemlerindeki
gelişmeler çok soğuk yerlerde, ulaşım sistemlerindeki gelişmeler
engebeli alanlarda, sulama sistemlerindeki gelişmeler kurak alan-
larda yerleşme alanlarının kurulmasına sınırlı da olsa olanak sağ-
lamıştır. Günümüzde kıyılardaki deniz alanlarının doldurulması
yöntemiyle yeni yerleşim sahaları açılmıştır (Görsel 2.6). Gelişen
teknolojiler, çok katlı binaların yapılmasına ve yerleşmelerin dikey
yönde büyümesine sebep olmuştur.

Görsel 2.6: Denizin doldurulmasıyla oluşturulan yapay yerleşim alanı (Dubai)

152
ı ı| |ı ı