Page 14 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

Yerleşme dokuları çizgisel ve dairesel özellikte gösterir (Şema 2.3).

ŞEKİLSEL ÖZELLİĞİNE GÖRE YERLEŞMELER

Çizgisel Dairesel

Şema 2.3: Şekilsel özelliğine göre yerleşmeler

Deniz kıyısı, akarsu vadisi ve yol boyunca uzanan yerleşmeler
çizgisel bir hat oluşturur. Bu tür yerleşme dokusuna çizgisel yer-
leşme denir (Görsel 2.9). Dünya üzerinde akarsu boyunca çizgi-
sel uzanan birçok yerleşme alanı bulunur. Dağların kıyıya paralel
uzandığı Türkiye’nin Karadeniz kıyılarındaki il, ilçe ve köyler ge-
nellikle çizgisel yerleşme dokusuna sahiptir.

Görsel 2.9: Çizgisel yerleşme örneği (Rize)

Genellikle geniş bir düzlüğün ortasında yer alan yerleşmeler dai-
resel bir gelişme gösterir. Bu tür yerleşme dokusuna dairesel yer-
leşme denir. Köylerde okul, cami ve meskenlerin bir arada olduğu
köy meydanlarının etrafında gelişen toplu yerleşmeler dairesel
dokuludur (Görsel 2.10). Düz arazilerde kurulan ve birkaç farklı
yönden ulaşım bağlantısı olan şehirler de genellikle dairesel bir
yerleşme dokusuna sahiptir.

Görsel 2.10: Dairesel yerleşme örneği
Mesken Tipleri

İnsanların barınma ve ekonomik faaliyetlerini sürdürme amaçlı
yaptıkları meskenler, yerleşme alanlarına göre farklılık göstermek-
tedir. Kırsal yerleşmelerde mesken yapımında kullanılan malzeme
çevredeki doğal ortam koşullarına göre ahşap, taş, toprak vb. ola-

158
ı ı| |ı ı