Page 18 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

C) TÜRKİYE’DE YERLEŞME

Konuya Başlarken
Türkiye’nin bulunduğu Anadolu Yarımadası, insanlık tarihinin en eski yerleşim alanlarından
biridir. Geçmişten bu yana birçok medeniyet bu alana yerleşmiştir. Günümüzde Türkiye’nin doğal
ve beşerî faktörleri, ülke genelinde yerleşmelerin özelliklerini ve sıklığını etkilemiştir.
1. Türkiye’nin bulunduğu alanın geçmişten bu yana yerleşim alanı olarak seçilmesinin se-
bepleri neler olabilir?
2. Türkiye’de yerleşmeler hangi doğal ve beşerî özelliklere sahip alanlarda yoğunlaşmıştır?

Türkiye’de yerleşmelerin dağılışını birtakım doğal ve beşerî fak-
törler belirler. Yeryüzünde yerleşmelerin dağılışı dengeli olmadığı
gibi Türkiye’de de dengeli değildir. Türkiye’de kıyıdan iç kesimlere
ve batıdan doğuya gidildikçe yerleşmelerin sıklığı genellikle azalır.
Türkiye’de Yerleşmelerin Dağılışını Etkileyen Doğal
Faktörler

İklim: Türkiye’de sıcaklığın ve yağışın elverişli olduğu kıyı ke-
simlerde yerleşmeler yoğunken az yağış alan ve sıcaklık şartları-
nın elverişli olmadığı yerlerde yerleşmeler daha seyrektir:

• Tuz Gölü çevresinde yağışın yetersiz olması, yerleşmeyi azaltmıştır.
• Türkiye’de yüksek kesimlerde sıcaklığın düşük olması, yerleş-
meyi olumsuz etkilemiştir.
• Sıcaklık ve yağış şartlarının uygun olduğu Marmara Denizi kıyı-
ları yerleşme için elverişlidir.
Su Kaynakları: Türkiye’de birçok yerleşme; akarsu, göl ve de-
niz kıyılarında kurulmuştur. Su; tarım, sanayi, içme, kullanma, ba-
lıkçılık ve ulaşım açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu nedenle
su kaynakları çevresinde yerleşmeler toplanmıştır:
• Eskişehir, Amasya gibi şehirler akarsu kenarında kurulmuştur
(Görsel 2.14).
• İstanbul, İzmir gibi Türkiye’nin en büyük şehirleri deniz kıyısın-
da kurulmuştur.

Görsel 2.14: Akarsu boyu yerleşme (Amasya)

162
ı ı| |ı ı