Page 16 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

Yerleşme tiplerinin sınıflandırılmasında birçok farklı ölçüt kul-
lanılmaktadır. Yerleşme tipleri, kapsayıcı bir bakış açısıyla kır yer-
leşmesi ve şehir yerleşmesi olarak ikiye ayrılır (Şema 2.4).

YERLEŞME TİPLERİ

Kır Yerleşmeleri Şehir Yerleşmeleri

Şema 2.4: Yerleşme tipleri

Kır ve şehir yerleşmesi ayrımında nüfus miktarı, ekonomik faa-
liyet türü ve idari yapı gibi ölçütler kullanılır. Yerleşmeler zaman
içinde değişebilir. Kır yerleşmesi durumundaki bir yerde maden-
cilik, sanayi, ticaret, turizm gibi faaliyetlerin etkisiyle iş imkânla-
rının artması; bu yerin büyümesine neden olur. Göçlerle nüfusu
giderek artan bu tip kır yerleşmeleri, zamanla şehir yerleşmesine
dönüşebilir.
Ders İçi Çalışma

Aşağıdaki tabloda, kırsal yerleşmelerin bazı özellikleri verilmiştir.
Bu özelliklerden yararlanarak siz de şehir yerleşmelerinin
özelliklerini yazınız.

KIR YERLEŞMELERİ ŞEHİR YERLEŞMELERİ

Nüfus miktarı azdır.

Kapladığı alan dardır.
Mesken sayısı ve meskenlerin kat sayısı azdır.
Meskenlerde taş, toprak ve ağaç gibi yapı malzemesi
kullanımı fazladır.
Yerleşmelerde doğal çevrenin etkisi daha fazladır.
Tarım ve hayvancılık faaliyetleri yaygındır.

Okul, hastane, banka, vb. kurum ve kuruluş sayısı az
veya bu tarz kurum ve kuruluşlar yoktur.
Genellikle göç verir.
Kır Yerleşmeleri

Kır yerleşmeleri; tarım, hayvancılık, ormancılık gibi ekonomik
faaliyetlerin ön planda olduğu küçük yerleşmelerdir. Farklı ölçütler
kullanılmakla birlikte kır yerleşmelerinde nüfus 20.000’in altında-
dır. Kır yerleşmelerinin yer seçiminde, gelişiminde ve meskenlerde
kullanılan yapı malzemesinde büyük oranda doğal çevrenin etkisi
görülür. Gelişmişlik seviyesi düşük, ekonomisi tarıma dayalı olan
ülke ve bölgelerde yaygındır. Kır yerleşmeleri bulunduğu ülkenin
coğrafi ortamına, kültürüne, gelişmişliğine ve ekonomik faaliyetle-
rine göre değişiklik gösterir.
Kır yerleşmeleri büyüklüğüne göre üçe ayrılır. Bunlar; kasaba-
lar, köyler ve köy altı yerleşmeleridir.
Kasabalar, nüfusu genellikle 2.000’den fazla 20.000’den az olan;
temel geçim kaynakları tarım, hayvancılık, küçük çaplı sanayi ve
ticaret olan yerleşmelerdir. Kasabalardaki küçük çaplı sanayi faali-

160
ı ı| |ı ı