Page 18 - Felsefe 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Uygulama

Uygulama

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle soruları cevaplayınız.

Eray Yağanak: Burada önemli bir konu var. Akılcılar ile deneyimciler arasındaki tartışma
bağlamında duyu verilerini kesin bilginin kaynağı olarak kabul edebilir miyiz? Duyu verileri
güvenilir midir? Duyu verileri herkeste aynı biçimde mi ortaya çıkar? Yoksa farklı insanlar farklı
duyu verilerine mi sahiptir? Eğer bir fark varsa duyu verilerinden yola çıkarak ortak bir bilgi
veya doğru bilgi anlayışına sahip olunabilir mi? Ya da duyu verileri bizi neden yanıltır?
Ahmet Eyim: (…) Tartışmayı şu soruyla devam ettirelim: Bilgi dediğimiz şey neyin bilgisi-
dir? Tabii ki bir nesnenin bilgisidir. Kendimiz de dâhil olmak üzere evrendeki tüm nesneler bil-
ginin nesnesidir. Tabii ki eğer bir zihnin varlığını kabul ediyorsak ve bu zihin bizim bilmemize
açıksa zihinsel süreçlerimizin de bilgilerimizin nesnesi olduğunu söyleyebiliriz. Fiziksel nesne-
lere ait bilgilerimiz üzerine konuşacak olursak bilgi dediğimiz şeyde bizi yanıltan sahip olduğu-
muz yetilerimiz mi yoksa bilme iddiasında olduğumuz nesnenin doğası mı bizi yanıltıyor? (…)
Eray Yağanak: Okuyucularımız için daha az akademik bir tartışma amaçladığımız için daha
kolay bir soru üzerinden gidecek olursak bilgi konusunu konuşurken aklımıza insan geliyor ve
insan bilir diyoruz. O hâlde insan bilgisinin ayırt edici özellikleri nelerdir?
Ahmet Eyim: İnsan olarak bizler de doğadaki diğer varlıklar gibi doğanın bir parçasıyız. Bir
çakıl taşını düşündüğümüz zaman, insanla bu çakıl taşının doğadaki fizik yasalarına uyma ko-
nusunda fiziksel yönümüz itibarıyla bir benzerlik söz konusudur. Örneğin basit bir akıl yürütme
ile bir taş parçasının da bir insan bedeninin de belirli bir yükseklikten bırakıldığında yer çekimine
uymak durumunda olduğunu biliyoruz. Bilgi felsefesi açısından insanı diğer varlıklardan ayırt
eden özellik nedir sorusunu sorduğumuzda ise insanın bilişsel yönü ön plana çıkacaktır. İnsan
bilgiye bilinçli bir şekilde sahip olabilen, bunu aktarabilen bir varlıktır. Örneğin kedim aç oldu-
ğunda benim yanıma gelip bana aç olduğunu gösterecek şekilde bazı davranışlar sergileyebilir.
(…)
Eray Yağanak: (…) Kedi bunu bilinçli olarak mı yapıyor?
Ahmet Eyim: Evet, bilinç kavramına vurgu yaptığımızda bir ayrım olduğu noktasına geli-
yoruz. (...) Genel olarak insanı diğer canlılardan ayırt eden bir özellik olarak içgüdüden öteye,
içsel durumlarımızı kavramlarla bilmemizdir. İnsanın sahip olduğu bilgiyi dil ve kavramlar
aracılığıyla ifade edebilmesi açısından diğer bilgilerden (özel anlamda diğer canlıların sahip
olduğu bilgilerden) bir farkı olduğu söylenebilir.
Eray Yağanak, Felsefe Diyalogları
Sorular
1. Duyumlar herkeste aynı biçimde mi ortaya çıkar? Açıklayınız.
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

2. İnsanın bilgisinin ayırt edici özellikleri hakkında ne düşünüyorsunuz?
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

86