Page 21 - Felsefe 11 | 5.Ünite

5. ÜNİTE 20. Yüzyıl Felsefesi

anlaşılmış olur. Ona göre insan, değer üreten bir varlıktır ve ona yaklaşırken bu değerler göz ardı edilmeme-
lidir. Tüm alanlarda üretken olan insana bütünlükçü yaklaşılması doğru bir tavırdır.
İnsan, ona göre kendini ve başkasını tanımalı çünkü ahlaki bir varlık olabilmesinin koşulu buna bağlıdır.
İnsan kendi eylemlerinden sorumludur, onun kişi olması bu sorumluluğu taşımasındandır.
“Felsefeye Giriş”, “Kant ve Scheler’de İnsan Problemi”, “Değişmez Değerler ve Değişen Davranışlar”,
“Felsefi Antropolojisi”, “Fenomenoloji ve Nicolai Hartmann”, “İnsan ve Hayvan”, “Dünya ve Çevre” vb. eser-
leri vardır. Ayrıca Nicolai Hartmann, Max Scheler ve Heinz Heimsoeth gibi filozofların eserlerini de Türkçeye
çevirmiştir.

Macit GÖKBERK
Macit Gökberk, Selanik'te doğmuştur (Görsel 5.12). İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünden mezun olduktan sonra Almanya’da
Berlin Üniversitesinde doktorasını yapmıştır. Türkiye’ye dönünce mezun ol-
duğu İstanbul Üniversitesinde felsefe dersleri vermiştir. Felsefe tarihinde yap-
mış olduğu çalışmalarla öne çıkan Macit Gökberk, dil ve düşünce üzerine de
çalışmalar yapmıştır. Sade bir Türkçe ile felsefenin anlaşılır olması için çaba
sarf etmiştir. Uzun yıllar Türk Dil Kurumunun da başkanlığını yapmıştır.
Felsefenin işlevlerinden biri de kültürü güçlendirmek için insanlara ça-
ğın bilincini fark ettirmek gerektiğini ifade eder. Toplumun çıkmaza girdiği
zamanlarda felsefenin insanları aydınlatma görevi olduğunu belirtir. Çünkü
ona göre felsefe, hayatın içindedir ve gerçeğin bütününün anlaşılmasını
sağlar. Türkiye’de yapılan felsefenin ülkeyi aydınlanmaya götürdüğünü ve Görsel 5.12: Macit Gökberk
Türkiye’nin de Batı gibi bazı toplumsal evrelerden geçmesi gerektiğini belirtir.
Türkiye Felsefe Kurumu tarafından Macit Gökberk adına ödüller verilmek-
te ve kurum, ailesine her yıl Macit Gökberk hatırasına Felsefe Ödülü sunmaktadır.
Felsefe açısından kaynak teşkil eden eseri “Felsefe Tarihi”dir. Diğer eserlerinden öne çıkanlar ise “Değişen
Dünya Değişen Dil”, “Batı Anadolu’nun Yetiştirdiği Antik Filozoflar”, “Aydınlanma Felsefesi, Devrimler ve
Atatürk”, “Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları”dır.

Nurettin TOPÇU
Nurettin Topçu, İstanbul’da doğmuştur. Aslen Erzurumludur (Görsel 5.13).
Maarif eğitim bursu kazanmıştır. Fransa’da lisans eğitimi sonrasında Sorbonne
Üniversitesinde doktorasını verir. Yurda dönüşünde İstanbul Üniversitesinden
doçentlik unvanı almıştır.
Nurettin Topçu’nun felsefesinin merkezinde ahlak görüşleri vardır.
Çatışmacı ahlak anlayışlarını eleştirir. Onun ahlak felsefesinin temeli “hareket”
kavramıdır. Hareket, düşüncenin içsel hâlidir. İnsanın var olması, düşünme ve
hareketle ilgilidir. Hareket, biyolojik olarak yer değiştirme anlamında değildir.
İnsanın kendini ve başka varlıkları değiştirebilmesiyle alakalıdır. Düşünerek
hareket etme özelliğine sahip olan insana üstün bir varlık tarafından amaç ve-
rilmiştir. İnsanın amacı sonsuz olana ulaşmaktır. Sonsuz olan Allah’tır. Özgür
irade sahibi olan insan, bilerek ve isteyerek harekette bulunur; harekette bu- Görsel 5.13: Nurettin Topçu
lunması insanlık vasfını kazandığını gösterir ve harekete devam etmesi isteği
onun sonsuz olana ulaşma niyetinden kaynaklanır.
Nurettin Topçu’ya göre insan doğası; ruh, irade ve imandan oluşur. İnsan, bu doğasını yıkmayacak kadar
tutku duygusunu da taşımalıdır. Çünkü böylesi bir tutku, insanı sonsuz olana yönlendirir. Bu durum, insanın
sonsuzluk arayışıdır. Nurettin Topçu, insanın arayış hâliyle harekette bulunduğunu belirtir. Hareketin olması
yani insanın kendinde olanla sonsuz olana yönelmesi, insanın Allah’ı sürekli düşünmesi ve yaşamasıdır.
Nurettin Topçu, insanın bu şuurlu hareketini idealist bir hareket olarak görür ve ahlaki görüşleri açısından
ona “isyan ahlakı” adını verir. İsyan ahlakı; insanın iman, irade ve sorumluluk gözeterek özgür iradesiyle
aklını kullanmasıdır.

137