Page 7 - Fen Lisesi Biyoloji 9 | 2.Ünite

Işık Mikroskobu

Çoğunlukla temel eğitim, lise ve üniversitelerin bazı bölümlerindeki öğrenci laboratuvarlarında kullanılan
mikroskop çeşididir. Bu mikroskopta kaynaktan gelen görünür ışık (beyaz ışık), incelenecek örnek içinden geçe-
rek objektif merceğine ulaşır. Işık objektifte kırılarak oküler vasıtasıyla göze ulaşır. Işık mikroskobuyla ökaryot
ve prokaryot hücrelerin genel yapıları incelenir (Görsel 2.7 ve Görsel 2.8).

Görsel 2.7: Soğan zarının ışık mikroskobundaki Görsel 2.8: Bakterilerin ışık mikroskobundaki
görüntüsü (Büyütme oranı: 40x) görüntüsü (Büyütme oranı: 10x)

Işık Mikroskobunu Oluşturan Kısımlar

Işık mikroskobu mekanik ve optik olmak üzere iki kısımdan oluşur (Görsel 2.9). Bu kısımları oluşturan
parçalar ve bunların görevleri aşağıda maddeler hâlinde verilmiştir:

a) Mikroskobun Mekanik Kısmını Oluşturan Parçalar
Ayak (Alt Kaide): Mikroskobun bütün kısımlarını üzerinde bulunduran parçadır.
Mikroskop Kolu: Mikroskobun arka kısmında bulunan ve taşıma sırasında mikroskobun kavranmasını
sağlayan kavisli parçadır. Ancak güvenlik bakımından mikroskop taşınırken bir elle mikroskop kolu, diğer elle
ayak kısmı tutulmalıdır.
Tabla: Preparatın yerleştirildiği parçadır.
Sıkıştırma Klipsleri: Preparatın tabla üzerinde iki tarafından sabitlenmesini sağlayan parçalardır.
Revolver: Üzerinde objektifleri taşıyan hareketli (dönebilen) parçadır.
Mikroskop Tüpü: Mikroskop kolunun üst kısmında bulunan parçadır. Üst kısmına oküler, alt kısmına ise
objektifler monte edilmiştir.
Ayar Vidaları: Makro ayar vidası
ve mikro ayar vidası olmak üzere iki ta- Oküler
nedir. Mikroskop kolunun yan tarafında
bulunur. Üstteki makro vidadır, tabla-
nın aşağı-yukarı hareketini sağlar. Yani Mikroskop tüpü
tablayı objektiflere yaklaştırıp uzaklaş-
tırmak amacıyla kullanılır ve tablanın Revolver
bu hareketi gözle fark edilebilir. Makro Objektif Mikroskop kolu
vida, arama objektifi ile objenin ilk gö- X ve Y ekseni ayar vidaları
rüntüsü bulunup netleştirilirken kulla- Sıkıştırma klipsleri
nılır. Mikro vida ise makro vidanın alt Kondansatör ve diyafram Tabla
kısmına geçecek şekilde yerleştirilmiş- Makro ayar vidası
tir. Büyütme gücü fazla olan objektife Işık kaynağı Mikro ayar vidası
geçildikten sonra görüntüyü netleştir- Işık şiddeti ayar
mek için kullanılır. Mikro vida tablayı vidası
mikron düzeyinde hareket ettirdiği için Ayak
bu hareket gözle fark edilemez. Işık açma-kapama düğmesi

X ve Y Ekseni Ayar Vidaları tabla Görsel 2.9: Işık mikroskobunun mekanik ve optik kısımları
üzerine yerleştirilip klipslerle sıkıştırı-
lan preparatın ileri-geri ve sağa-sola hareket ettirilmesini sağlayan parçalardır. Bu şekilde preparattaki kesitin
farklı kısımları incelenebilir.

75