Page 43 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

DENEY 4.3
Amaç
Çukur aynalarda görüntü oluşumunu ve oluşan görüntülerin
özelliklerini gözlemleyebilme

Araç Gereç
• Çukur ayna
• Mum
• Cetvel
• Ayna tutacağı

Yönerge
1. Deney için karanlık bir
ortam hazırlayınız.
2. Kibritle mumu yakıp görsel-
deki düzeneği kurunuz. DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
3. Mumu aynanın önünde
yaklaşık 30 cm uzaklıkta
bir mesafeye getirip mum
alevinin net görüntüsünü aynada görmeye çalışınız.
4. Mumu, aynanın önünde ileri geri yavaş hareket ettirerek alevin
net görüntüsünü gözlemleyiniz.
5. Alevin görüntüsünün özelliklerini mumun konumuna göre alevin
kendisiyle karşılaştırınız.
Değerlendirme
1. Mumu aynaya yaklaştırdığınızda alevin görüntüsü nasıl değişti?
2. Mumu aynadan uzaklaştırdığınızda alevin görüntüsü nasıl de-
ğişti?

Deneyde de görüldüğü gibi çukur aynalarda oluşan görüntünün
yeri ve özellikleri cismin aynaya olan uzaklığına bağlı olarak değişir.
Özel ışınlar yardımıyla küresel aynalar önünde bulunan cisimlerin ay-
nalarda oluşan görüntülerinin yerleri ve özellikleri belirlenir. Küresel
aynalarda cisimlerin görüntülerinin oluşturulması için yapılan çizimler
düzlem ayna önündeki cisimlerin görüntülerinin oluşturulması için
yapılan çizimlere benzer. Yani cismin belli noktalarından aynaya en
az iki ışın gönderilip yansıyan ışınların kendilerinin ya da uzantıları-
nın kesişip kesişmediği gözlenir. Yansıyan ışınların kendileri kesişirse
gerçek, uzantıları kesişirse sanal (zahirî) görüntüler oluşur.

Çukur Aynalarda Oluşan Görüntüler ve Özellikleri
1. Cisim sonsuzda ise
Sonsuzda bulunan cisimlerden para-
lel ışınlar geldiği kabul edilir. Bu du-
rumda asal eksene paralel gelen Gör- M F
sel 4.75’teki gibi ışınlar çukur aynadan
yansıyarak odak noktasında kesişir.
Bu durumda görüntü odakta noktasal
oluşur ve gerçektir.
Görsel 4.75: Sonsuzdaki
cismin görüntüsü

229