Page 53 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

ÇÖZÜM SIRA SİZDE
a) Örnekte verilen şekle göre gelen ışının normalle yaptığı açı Hava ortamında bulunan say-
yani gelme açısı 53° olur. Kırılma açısı 37° ve X ortamının dam S ortamına gönderilen I ışını
kırılma indisi n = 1,5 bilinenleri ile Snell bağıntısı uygulandı- ortamın bir yüzünde bulunan düz-
X
ğında Y ortamının kırılma indisi aşağıdaki gibi bulunur. lem aynaya çarparak yansıyıp gel-
n Sinθ = n Sinθ 2 diği yoldan geri dönüyor.
Y
1
X
1,5 Sin 53° = n Sin 37°
Y
Y n = 1,5 $ 0,8 Y n = 2 Hava
0,6
30°
N
b) Işığın ortamlardaki hızları, ortamların kırıcılık indisiyle ters
orantılı olup hızlar arasındaki oran aşağıdaki gibi bulunur. Ayna
= = = 37°
v X n Y 2 4
v Y n X 1,5 3
I
ÖRNEK S

Hava ortamında bulunan M
Hava
merkezli camdan yapılan yarım Buna göre S ortamının kırı-
küreye tek renkli I ışını gelmektedir. cılık indisi kaçtır?
Buna göre I ışını hangi yolu (sin 37° = 0,6
Cam
izleyebilir? sin 53° = 0,8 ve
(n > n ) sin 30° = 0,5)
M cam hava
(n =1)
1 hava
4 5
2 3

ÇÖZÜM
Az yoğun hava ortamın-
N
Hava 1 dan çok yoğun cam yarım
kürenin eğrisel yüzeyine ge-
len I ışını, N normaline yak-
N 1
Cam 2 laşarak kırılır ve S noktasına
gelir. S noktasından ise çok
yoğun cam ortamdan az yo-
ğun hava ortamına N nor-
M S 2
malinden uzaklaşarak kırılır
ve 3 yolunu izler.
3

Sınır Açısı ve Tam Yansıma Olayı BİLGİ
Işığın kırılması olayının anlatıldığı ve yanda karekodu verilen si-
mülasyonda ışığın geldiği ortam cam, kırıldığı ortam hava seçildiğin- Işığın kırılmasıyla ilgili simülasyo-
de ışık çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden na aşağıdaki karekoddan ulaşabilir-
uzaklaşarak kırılır. Simülasyondaki ışık kaynağı hareket ettirilerek siniz.
ışığın gelme açısı büyütüldükçe kırılma açısı da büyür. Gelme açısı
belli bir değere ulaştığında kırılma açısı 90° olur ki ışık bu durumda
ortamların ara kesit yüzeyinden geçer. Kırılma açısının 90° olduğu
andaki gelme açısına sınır açısı (θ ) denir.
s

239