Page 51 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

Bu deneysel keşif ile ışığın gelme açısının sinüsünün, kırılma açı-
sının sinüsüne oranının her zaman sabit olduğu ve bu sabitin, ikinci NOT ALANI
ortamın birinci ortama göre kırılma indisine eşit olduğu belirlenmiştir.
Bu durum aşağıdaki bağıntı ile gösterilir ve Willebrord Snell’e (Vile-
bort Sinel) atfolunarak Snell Yasası olarak bilinir.

Sinθ Sinθ n
1 = sabit , 1 = n = 2 (Snell bağıntısı)
Sinθ Sinθ 1,2 n
2 2 1
n Sinθ = n Sinθ 2
2
1
1
n : 1. ortamın mutlak kırılma indisi
n 1 : 2. ortamın mutlak kırılma indisi
θ 2 : Gelme açısı
θ 1 : Kırılma açısı
2
Bağıntıda kırılma indisleri ile ortamlardaki yayılma hızları arasında-
c
c
ki n = ve bağıntılarından yararlanarak Snell bağıntısı
n =
v
v
2
1
1
2
aşağıdaki gibi genişletilir.
Sinθ 1 = n 2 = v 1
Sinθ 2 n 1 v 2
Snell bağıntısı yorumlanarak ışığın farklı ortamlara geçtiğindeki
davranışı daha iyi açıklanır. Örneğin ışık optiksel olarak az yoğun or-
tamdan çok yoğun ortama geçerken Görsel 4.98’de görüldüğü gibi
normale yaklaşarak kırılır. Çünkü n < n olduğu için Snell bağıntısın-
2
1
daki eşitliğin sağlanması için θ > θ olmalıdır (Açı büyüdükçe sinüs
değerleri de büyür). 1 2
Görsel 4.99’da görüldüğü gibi çok yoğun ortamdan az yoğun or-
tama geçen ışık ise normalden uzaklaşarak kırılır. Çünkü n > n oldu-
1
2
ğu için Snell bağıntısındaki eşitliğin sağlanması için θ < θ olmalıdır.
3 4
N
Gelen ışın Kırılan ışın
n n
1 N 1
θ
θ 4
1
θ
θ 3
2
n
n 2
2
Kırılan ışın Gelen ışın
Görsel 4.98: Az yoğun ortamdan çok yoğun or- Görsel 4.99: Çok yoğun ortamdan az yoğun
tama geçen tek renkli ışığın kırılması ortama geçen tek renkli ışığın kırılması
Yine Snell bağıntısından ya-
rarlanarak ortamların yoğunlu- Gelen ışın
ğuna bakılmaksızın ortamların n 1
ara kesit yüzeyine dik gelen ışık
Görsel 4.100’de görüldüğü gibi
kırılmadan diğer ortama geçer.
Bu durum doğrusal su dalgaları- n 2
nın farklı derinlikteki ortamların ara
kesit yüzeyine dik geldiğinde kırıl- Görsel 4.100: Ara kesit yüzeyine
dik gelen ışık
madan diğer ortama geçmesine
benzer.

237