Page 52 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

Günlük hayatta karşılaştığımız bazı olay-
NOT ALANI lar ve görüntü yanılmaları ışığın kırılması ile
açıklanır. Örneğin Görsel 4.101’de görüldü-
ğü gibi su dolu bir bardağın içine pipet koyul-
duğunda pipet kırık gibi algılanır. Bunun se-
bebi pipetten yansıyan ışınların göze, suda
kırıldıktan sonra farklı doğrultuda gelmesi-
dir. Ortamın kırıcılık indisi ne kadar büyük
olursa pipet de o kadar fazla kırık algılanır. Görsel 4.101: Işığın
kırılması

ÖRNEK
X ortamından gönde-
n
x rilen tek renkli I ışık ışını Y
ve Z ortamlarından kırıla-
n rak geçmektedir.
n z
I y

Buna göre ortamların kırılma indisleri n , n ve n arasın-
daki büyüklük ilişkisi nedir? X Y Z

ÇÖZÜM

Işınların kırıldığı nok-
talarda ortamları ayıran n x
ara kesitlerin normalleri
şekildeki gibi çizildiğinde θ θ 4
X ortamından Y ortamına I 1 θ 2 θ 3 n n
geçen I ışık ışınının nor- y z
male yaklaştığı görülür.
Bu durum Snell bağıntısına göre ışık az yoğun ortamdan çok
yoğun ortama geçtiğinde görülür (n .Sin θ = n .Sin θ ). Dolayı-
sıyla n < n ’dir. X 1 Y 2
Y
X
Y ortamından Z ortamına giren ışığın kırılması incelendiğinde
ise ışığın yine normale yaklaştığı görülür. Bu durum Snell ba-
ğıntısına göre ışık yine az yoğun ortamdan çok yoğun ortama
geçtiğinde görülür (n .Sin θ = n .Sin θ ). Dolayısıyla n < n ’dir.
Z
4
Z
Y
3
Y
Sonuç olarak ortamların kırılma indisleri arasında n < n < n
ilişkisi vardır. X Y Z
ÖRNEK
N Tek renkli bir I ışını kırılma in-
n disi 1,5 olan X ve kırılma indisi
y
I
37° n olan Y saydam ortamlarında
Y
37° izlediği yol verilmiştir.
n
x
Buna göre
a) Y ortamının kırılma indisi n kaçtır?
Y
b) Ortamlardaki v / v hızlarının büyüklük oranı kaçtır?
X
Y
(sin 37°= cos 53°=0,6 ve sin 53°= cos 37°=0,8)

238