Page 79 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

ÇÖZÜM SIRA SİZDE
Hava ortamında bulunan ve
saydam maddeden yapılmış
60°
prizmanın yüzeyine dik gönderi-
len ışın prizmayı nasıl terk eder?
60°
60° (Saydam maddeden havaya çıkış-
ta sınır açısı 45° olarak kabul edil-
30°
mektedir.)
30°
Işın, prizmanın 1. yüzeyine dik geldiği için kırılmadan prizma
içine girer. 2. yüzeye ise geometrik olarak (Üçgenin iç açılarının
toplamı 180°dir.) yüzeyin normaliyle 60° açı yapacak şekilde gelir. 45°
Bu açı camdan havaya sınır açısından daha büyük olduğu için
geldiği açı ile tam yansımaya uğrar. İçte tam yansıma yapan ışın,
3. yüzeye yüzeyin normaliyle 30° açı yapacak şekilde gelir. Bu
açı değeri sınır açısından küçük olduğu için normalden uzaklaşa-
rak hava ortamına çıkar.

ÖRNEK

Camdan yapılmış eşkenar üçgen şeklindeki ışık prizma 45°
sisteminin bir kenarına dik olarak gönderilen ışının prizma
sistemini terk edinceye kadar izleyeceği yolu çiziniz.
(Camdan havaya çıkışta sınır açısı 42°dir.)

ÇÖZÜM

60° 60°
60°
60° 60°

60° 60°
60° 60°
60°
Prizmanın yüzeyine dik gelen ışın kırılmadan prizma içine girer
ve tabana normaliyle 60° açı yapacak şekilde çarpar. Bu açı sı-
nır açısından daha büyük olduğundan yine 60° ile tam yansımaya
uğrar.
Yansıyan bu ışın hem her iki prizmanın aynı saydam madde-
den yapılmış olmasından (aynı ortam) hem de prizmaların birleşim
yüzeyine dik gelmesinden dolayı kırılmadan yoluna devam eder.
Gelen bu ışın ikinci prizmanın üst yüzeyine normaliyle 60° açı
yapacak şekilde geldiğinden yine tam yansımaya uğrar. Yansıyan
ışın, ikinci prizmanın yan yüzeyine dik olarak gelir. Dik gelen ışın
kırılmadan prizmaların bulunduğu ortama geçer.

265