Page 11 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

1.

3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI BÖLÜM

Aynı fazda çalışan kaynaklardan çıkan ilk dalgalar kaynaklar arası uzaklığın tam orta noktasında karşılaşarak
maksimum genlikli noktalardan oluşan bir merkez doğrusu oluşturur. Merkez doğrusu bir dalga katarıdır
ve buna 0. dalga katarı da denir (Şekil 3.1.5).

Merkez doğrusunun her iki yanındaki çizgiler eşit sayıdadır ve çizgiler merkez doğrusunun her iki tarafında
merkez doğrusuna simetrik olarak dizilir (Şekil 3.1.5). Her iki tarafta bulunması nedeniyle düğüm çizgisi sayı-
sı her zaman çift sayıda olacaktır fakat dalga katarı sayısı tek sayıda olacaktır (0. dalga katarı da sayılacaktır).

Merkez doğrusu (0. dalga katarı)

3. düğüm 2. dalga 2. düğüm 1. dalga 1. düğüm 1. düğüm 1. dalga 2. düğüm 2. dalga 3. düğüm
çizgisi katarı çizgisi katarı çizgisi çizgisi katarı çizgisi katarı çizgisi

137

K1 (K ve K dalga kaynaklarıdır.) K2 Katar çizgileri
1 2
Şekil 3.1.5: Girişim deseni ve merkez doğrusu Düğüm çizgileri

Bir periyotluk sürede (T) bir dalga tepesi ve bir dalga çukuru oluşmaktadır. Bir dalganın tepe ve çukur nok-
taları T/2 saniyede oluşur. Bir dalga T/2 sürede λ/2 yol alacağından dalga katar çizgileri veya düğüm çizgileri
arası mesafe, kaynakların ürettiği dalgaların dalga boyunun yarısı kadar olmalıdır (λ/2). Kaynakları birleştiren
doğru üzerinde bir dalga katarı ile bir düğüm çizgisi arası mesafe bu durumda λ/4 olur (Şekil 3.1.6).

2.d.k 2.d.ç 1.d.k 1.d.ç 0. dalga katarı 1.d.ç 1.d.k 2.d.ç 2.d.k

d.ç: Düğüm çizgisi
λ/2 λ/2 d.k: Dalga katarı

λ/4 λ/4 λ/4 λ/4 λ/4 λ/4 λ/4 λ/4
K 1 K 2

Şekil 3.1.6: Katar ve düğüm çizgileri arası mesafeler