Page 22 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

3.

ÜNİTE 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI

Çift Yarıkta Girişim Deneyinin Geometrik Modellemesi
Young deneyi Şekil 3.1.11’de görüldüğü gibi ifade edilebilir. Gözlem ekranı ile çift yarıklı engel arası dik
uzaklık L kadardır. Burada d yarıklar arası mesafeyi sembolize etmektedir. Yarıkların önüne λ dalga boylu
tek renk ışık veren bir ışık kaynağı konulmuştur. S ve S yarıklarından çıkan ışık dalgaları, r ve r yollarını
2
2
1
1
alarak perdeye ulaşır. Yarık düzlemi ile ekran arasındaki dik uzaklık (L), yarıklar arası mesafeden (d) çok
daha büyük olduğundan r ve r Şekil 3.1.12’de görüldüğü gibi paralel kabul edilebilir. Bu durumda bu iki
1
2
ışın arasındaki yol farkı ∆r=(r -r )=d.sinθ şeklinde ifade edilir.
2 1
P K 3
r1 A 2

K 2
x
S1
A 1
r2
K 1
d A 0
0
Noktasal tek
renkli ışık K 1
kaynağı
A 1
S2 ∆r= Yol farkı
148 K 2

L A 2
Ekran
Ekran
Yarık düzlemi
Şekil 3.1.11: Çift yarık deneyinin geometrik çizimi

Saçakların tam gözlenebilmesi için L >> d >> λ ol-
malıdır. Burada L=1 m kabul edilirse d=1 mm ve
λ =1 μm boyutunda değerler alır.

UYGULAMA 6

r
1
Şekil 3.1.11’de gösterilen çift yarıkta girişim
deneyinde bir P noktasının kaynaklara olan S 1 r
uzaklık farkı λ, 2λ, 3λ... ise bu noktada ay- θ 2
dınlık saçak, λ/2,3λ/2, 5λ/2... ise bu noktada
karanlık saçak oluşmaktadır. d
Bu bilgiden yararlanarak aydınlık ve karanlık
saçak oluşumu ile ilgili matematiksel bir mo- Yol
del ortaya koyunuz. S 2 farkı

Şekil 3.1.12: Çift yarık deneyinin geometrik çizimi