Page 25 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

1.

3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI BÖLÜM

UYGULAMA 8

Işığın çift yarıkta girişimini gözlemlemek için ye-
şil renkli ışık yayan bir lazer alınız. Lazerin ışık ya-
yan kısmındaki vidalı kapağı çıkarınız. Saç telini
bu bölgeye gergin bir şekilde yerleştirerek şeffaf
bant ile sabitleyiniz. Bu etkinliği yaparken lazeri
gözünüze tutmayınız. Karanlık bir ortamda lazer
ışığını 1 metre kadar uzaktaki perdeye tutunca
perdede aydınlık ve karanlık girişim saçakları
oluştuğunu göreceksiniz.

Etkinliği, iki farklı renkteki lazeri aynı anda tah- Duvar
taya tutarak tekrarlayınız. Girişim deseni oluştu
mu? Bunun sebebi nedir? Lazer

NOT: İmkânınız varsa deneyi kırmızı renkli lazer
kullanarak tekrarlayıp ulaştığınız sonuçları karşı- 1 metre
laştırabilirsiniz. Lazeri perdeye yaklaştırıp uzak-
laştırarak saçaklarda oluşan değişimlere dikkat
ediniz.

151

3.1.5. IŞIĞIN TEK YARIKTA KIRINIMI Ekran üzerinde
oluşan kırınım deseni
Işık kaynağının önüne çift yarıktan oluşan bir engel Ekran
konulduğunda ışığın perdede oluşturduğu desenin
beklenenin aksine iki aydınlık çizgi yerine birçok ay-
dınlık ve karanlık bölgeden meydana geldiği görülür.
Aynı şekilde ışık dalgaları, çift aralık yerine dar tek bir
aralıktan geçerse engelin köşelerinde kırınıma uğrar
ve ekran üzerinde çift yarıktakine benzer bir girişim Kaynak
deseni oluşur.

Şekil 3.1.16‘daki gibi kaynaktan çıkan ışık demeti, say- Keskin
dam olmayan bir cismin kenarından geçerken cismin kenarlı engel
üst kenarında kırınıma uğrayarak az da olsa karanlık
olması beklenen bölgeye doğru kayar ve ekranda ay-
dınlık ve karanlık saçaklar oluşturur. İlk aydınlık saçak Şekil 3.1.16: Işığın bir engelden geçerken bükülmesi
diğer saçaklardan daha büyüktür. Bu olay ses ve su Teknolojideki tüm gelişmelere rağmen asla kusursuz
dalgaları gibi ışığın da dalga özelliği gösterdiğinin, ara- bir fotoğraf elde edilememesinin, uzakta ilerlemekte
lıkları ve keskin kenarları geçtiğinde dağılma özelliği olan bir geminin isminin okunamamasının, elinizin
olduğunun bir göstergesidir. gölgesinin kenarlarındaki bulanıklığın bir sebebi de
ışığın sürekli bu şekilde kırınıma uğramasıdır.