Page 23 - Fen Lisesi Fizik 12 | 3. Ünite

1.

3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI 3.1. DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI BÖLÜM

Eğer yol farkı sıfır veya dalga boyunun tam katları ise bu dalgalar aynı fazda perdeye ulaşarak yapıcı girişim
yapar. Yani ışık dalgalarının üst üste binerek birbirini güçlendirdiği yerlerde aydınlık saçak oluşur. Örneğin
P noktası için yol farkı 3λ ise bu nokta 3. aydınlık saçak üzerindedir. Bu P noktasında yapıcı girişim meydana
geldiğinde
x
x
d.
Yol farkı= d.sinθ = d. L = n.λ eşitliği kullanılır.
L
Bu eşitlikte n saçak numarasıdır.
Eğer yol farkı, λ/2'nin tek katları şeklinde ise dalgalar arasında faz farkı olacak ve ışık dalgaları söndürücü
girişim yapacaktır. Örneğin P noktası için yol farkı 0,5 λ ise bu nokta 1. karanlık saçak üzerindedir. Bu P nok-
tasında sönümleyici girişim oluştuğunda
x X 1
d.
Yol farkı= d.sinθ = d. L = a n - k.λ eşitliği kullanılır.
L 2
Bu eşitlikte n saçak numarası olup sıfırdan büyük bir tam sayıdır.

SORU 9 ÇÖZÜM

Çift yarıkla yapılan bir girişim deneyinde λ dalga Yol farkı dalga boyunun tam katı olmadığı için P nok-
boylu ışık kullanılmaktadır. tası karanlık saçak üzerinde olacaktır. Kaçıncı saçak
olduğu ise şöyle bulunur:
Ekran üzerindeki bir P noktasının kaynaklara olan
uzaklıkları farkı 11λ/2 olduğuna göre bu nokta Yol farkı = 11λ a = n - 1 k λ
2
hangi saçak üzerindedir? 2
n = 11 + 1 = 6 149
2
2
n 6.= karanlık saçaktır.

SORU 10 ÇÖZÜM

Çift yarıkla yapılan bir girişim deneyinde perde Aydınlık saçakta yol farkı =n.λ formülü kullanılır.
üzerinde oluşan 2. aydınlık saçağın yarıklara uzak-
lığı sırasıyla 17λ/2 ve 7λ/2'dir. 17 λ λ 7
2 - 2 = 2.x
Buna göre deneyde kullanılan ışığın dalga boyu
kaç λ dır? 5λ
x = 2 bulunur.

UYGULAMA 7

ÇÖZÜM ALANI
Çift yarıkla yapılan bir girişim deneyinde saçak
aralığı 0,2 cm olmaktadır.

Buna göre merkezî aydınlık saçağın üstündeki
2. aydınlık saçak ile merkezî aydınlık saçağın
altındaki 4. karanlık saçak arası kaç cm'dir?