Page 18 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

2. ASİT VE BAZLARIN

BÖLÜM TEPKİMELERİ

‣ Asit ve bazlar tepkimeye girince hangi maddeler oluşur?
‣ Asit ve baz tepkimeleri sonucunda çözeltilerdeki pH değerleri nasıl de-
ğişir?
‣ Asit-baz tepkimelerindeki pH değeri değişimleri nasıl ölçülür?

3.2.1. Asit ve Bazların Tepkimeleri

Günlük yaşamda, biz farkına varmadan milyonlarca değişik tepkime
gerçekleşmektedir. Bu tepkimelerin en önemlilerinden biri asit-baz tepki-
meleridir. Asit-baz tepkimeleri vücuttaki metabolizma olayları sırasında da
meydana gelir. Örneğin yediğimiz proteinleri parçalamak için mide asidi
HCl kullanılır. Mide duvarı, mukus denilen bir salgı üreterek HCl’nin aşın-
dırıcı etkisinden kendini korur. Yani HCl sağlıklı bir mideye zarar vermez.
HCl’nin fazlası bağırsaklara gelirse bağırsak HCl’e karşı korunmasız ol-
duğu için HCl bağırsağı aşındırarak parçalar. HCl’nin bazik safra salgısı
tarafından nötralleştirilmesi asit-baz tepkimesidir. Harç kururken yapısın-
daki kalsiyum hidroksitin [Ca(OH) ] havadaki karbon dioksitle birleşerek
2
kalsiyum karbonat (CaCO ) oluşturması asit-baz tepkimesidir. Tarımda
3
asidik toprakların pH değerlerini düşürmek için kireç (CaO) kullanılır. Top-
raktaki asidik maddelerin kireç ile tepkimesi asit-baz tepkimesidir. Asit-
baz tepkimeleri sulu ortamda gerçekleşirse tuz ve su oluşur.

a) Nötralleşme Tepkimeleri
Asit ve bazların sulu çözeltileri tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşur.
Bu olaya nötralleşme, tepkimeye de nötralleşme tepkimesi denir. Nöt-
+
ralleşme tepkimesi sonucunda oluşan tuz, katyon (H hariç) ve anyonlar-
2
dan (OH¯ve O ¯ hariç) oluşan iyonik bir bileşiktir.
͢
Asit + baz tuz + su
Örneğin HCl çözeltisiyle NaOH çözeltisi karıştırıldığında aşağıdaki
tepkime meydana gelir (Görsel 3.15).

͢
HCl(suda) + NaOH(suda) NaCl(suda) + H O(sıvı)
2

Görsel 3.15: Nötralleşme tepkimesi

138 139