Page 15 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

ASİTLER,
BAZLAR VE TUZLAR

b) Su ile Etkileşerek Asit ve Baz Oluşturan Maddeler
Bir maddenin asit özelliği göstermesi için yapısında hidrojen bulunma-
sı gerekmez. Aynı zamanda bir maddenin baz özelliği gösterebilmesi için
yapısında hidroksil iyonu bulunması da gerekmez.
Ametal oksitlerin sulu çözeltisi genellikle asidik özellik gösterir. Yapı-
sında hidrojen bulundurmayan CO , SO , N O gibi asidik oksitler, suda BİLGİ KUTUSU
2 2 2 5
+
çözününce H O iyonu oluşturduğu için asit özelliği gösterir.
3 Bronsted-Lowry asit-baz ta-
CO ’in suda çözünme denklemi nımına göre suya proton
2 +
2
+
CO (g) + 3H O(s) ⇌ 2H O (suda) + CO ¯(suda) veya (H ) veren türler asit, sudan
2 2 3 3
proton alan türler ise bazdır.
2
+
CO (g) + H O(s) ⇌ H CO (suda) ⇌ 2H (suda) + CO ¯(suda) şek- +
2 2 2 3 3 NH sudan H aldığı için baz
3
linde gösterilebilir. özelliği gösterir.
SO ’nin suda çözünme denklemi
2
+
2
SO (g) + 3H O(s) ⇌ 2H O (suda) + SO ¯(suda) veya
2 2 3 3
BİLGİ KUTUSU
2
+
SO (g) + H O(s) ⇌ H SO (suda) ⇌ 2H (suda) + SO ¯(suda) olur.
2 2 2 3 3
Ametallerin oksijen sayısı faz-
N O ’in suda çözünme denklemi
2 5 la olan oksitleri asidik, oksijen
+
͢
N O (g) + 3H O(s) 2H O (suda) + 2NO¯(suda) veya sayısı bir olan CO, NO, N O,
2 5 2 3 3 2
H O gibi ametal oksitleri nötr
͢
͢
+
N O (g) + H O(s) 2HNO (suda) 2H (suda) + 2NO¯(suda) 2
2 5 2 3 3 oksittir.
Yapısında OH¯ iyonu bulunmayan fakat suda çözününce OH¯ (hidrok-
sil) iyonu oluşturan NH ve CaO baz özelliği gösterir.
3
NH %100 iyonlaşmadığı için zayıf bir bazdır.
3
NH ’ün suda iyonlaşma denklemi (Görsel 3.13)
3
+
NH (g) + H O(s) ⇌ NH (suda) + OH¯(suda) şeklindedir.
3 2 4
Görsel 3.13: Amonyağın suda çözünerek amonyum ve hidroksit iyonu oluşturması

Metal oksitlerin sulu çözeltileri genellikle bazik özellik gösterir. CaO,
BaO, MgO, SrO gibi bazik oksitler suda çözündüğünde önce bir hidroksit
bileşiği oluşturur (Görsel 3.14). Bu hidroksit bileşiği de suda iyonlaşarak
hidroksil iyonu oluşturur.

͢
͢
2+
CaO + H O Ca(OH) Ca (suda) + 2OH¯(suda)
2 2
2+
MgO + H O ⇌ Mg(OH) ⇌ Mg (suda) + 2OH¯(suda)
2 2
͢
͢
2+
SrO + H O Sr(OH) Sr (suda) + 2OH¯(suda)
2 2
+
NH + H O ⇌ NH OH ⇌ NH (suda) + OH¯(suda) Görsel 3.14: Sönmemiş kireç (CaO)
3 2 4 4
134 135