Page 11 - Fen Lisesi Kimya 10 | 3. Ünite

ASİTLER,
BAZLAR VE TUZLAR

g) İndikatörlerin Farklı pH Aralıklarında Renk Değişimleri
Kırmızılahana suyu, çay demi, üzüm suyu gibi doğal indikatörlerin ya-
nında fenolftalein, metil oranj, bromtimol mavisi, kongo kırmızısı, turnusol
gibi çok sayıda indikatörler de vardır.
Bilişim teknolojilerinden (animasyon, simülasyon, video vb.) yararla-
narak çeşitli indikatörlerin farklı pH aralıklarındaki renk değişimlerini göz-
lemleyiniz. İlgili görsellere Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Eğitim Bilişim Ağı
www.eba.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

3.1.2. Maddelerin Asitlik ve Bazlık Özellikleri
BİLGİ KUTUSU

Asit ve bazların yapıları arasındaki farklar nelerdir? Asit ve bazlar suda Yapısında H atomu bulundu-
çözündüğünde nasıl bir değişim olur? Günümüze kadar asit ve bazlar ran bileşiklerin hepsi asit de-
için çok çeşitli tanımlar yapılmıştır. Fakat günümüzde kullanılan ilk asit ğildir. (CH , NH , C H O gibi)
4 3 6 12 6
baz tanımı İsveçli kimyacı Svante Arrhenius (Sıvent Arhenyus) tarafından Yapısında OH grubu içeren
yapılmıştır. Arrhenius, asitlerin sulu çözeltilerine elektrik akımı uygulamış bileşiklerin hepsi baz değildir.
+
ve hidrojen gazının açığa çıktığını keşfetmiştir. Asit çözeltilerindeki H iyo- (CH OH, C H OH, CH COOH
3 2 5 3
nunun varlığını çözeltiden hidrojen gazı çıkışı ile açıklamıştır. Arrhenius’a gibi)
+
göre sulu çözeltilerde H iyonu oluşturan maddelere asit, OH¯ iyonu oluş-
turan maddelere baz denir. Arrhenius’un asit baz tanımına göre asit ve
+
bazların incelenmesinde sulu ortama ihtiyaç vardır. Bu tanıma göre H
+
iyonu asitliği OH¯ iyonu bazlığı ifade eder. Bazı asitler H iyonunu kendi
yapılarından açığa çıkarır; yapısında hidrojen atomu bulundurmayan asit-
+
ler ise H iyonunu su ile etkileşime girmeleri sonucu açığa çıkarır.
Yaygın olarak kullanılan asitlere HCl (hidroklorik asit), HNO (nitrik
3
asit), H SO (sülfürik asit), H CO (karbonik asit), H PO (fosforik asit),
2 4 2 3 3 4
CH COOH (asetik asit); yaygın kullanılan bazlara NaOH (sodyum hid-
3
roksit), KOH (potasyum hidroksit), Ca(OH) (kalsiyum hidroksit), Mg(OH)
2 2
(magnezyum hidroksit) ve NH (amonyak) örnek olarak verilebilir. Bazı
3
asit ve bazlar Görsel 3.8’de verilmiştir.

Sülfürik asit Hidroklorik asit Asetik asit

Kalsiyum oksit Magnezyum hidroksit Potasyum hidroksit

Görsel 3.8: Bazı asit ve bazlar

130 131