Page 19 - Fen Lisesi Kimya 9 | 4. Ünite

MADDENİN HÂLLERİ

Kinetik teorinin varsayımlarına uyan, tanecikleri arası itme ve çekme
kuvveti bulunmayan gazlara ideal gaz denir.Gerçekte hiçbir gaz, ideal
gaz değildir. Gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideale yaklaşırlar.
İdeal gaz dışındaki gazlara gerçek gaz denir.

a) Gaz Kanunlarının Olgusal İçerikli Genellemelerle ve Gaz
Davranışlarının Teoriyle Açıklanması
Gaz yasaları gazların genel davranışlarını öngörmede yardımcı olur.
Ancak dünyada gözlemlediğimiz makroskobik değişimlerin molekül sevi-
yesinde nasıl olduğunu açıklayamaz. Örneğin ısıtılan gaz neden genleşir
sorusuna cevap vermez. Gaz kanunları olgusal içerikli genellemelerdir.
Gazların nasıl davrandığı teorilerle açıklanır. Kinetik teori gazların nasıl
davrandığını açıklayan bir teoridir.
Gaz davranışları açıklanırken gaz yasaları matematiksel ifadelerle
olgunlaştırılır. Kinetik teori ise gaz davranışlarını sözlü ve matematiksel
ifadelerle destekler.

b) Gazlarda Basınç-Hacim, Sıcaklık-Hacim ve Basınç-Sıcaklık
İlişkileri
Gazları niteleyen basınç, hacim, sıcaklık ve miktar gibi değişkenlerin
aralarındaki ilişkileri bağıntılarla açıklamak için gaz yasaları oluşturul-
muştur.
Basınç (P) – Hacim (V) İlişkisi (Boyle-MariotteYasası)
Gazlarda basınç-hacim ilişkisini Robert Boyle incelemiştir (Resim
4.18). Sabit sıcaklıkta belirli miktardaki gazın basıncı ile hacminin çarpımı
sabittir. Bir gazda mol sayısı ve sıcaklık sabit iken basınç ile hacim ters Resim 4.18: Robert Boyle
orantılıdır (Grafik 4.1). (Temsilî)
Boyle-Mariotte Yasası’na göre gazın hacmi azaltılırsa birim hacme
düşen tanecik sayısı artacağından basınç da artar.
T (K) ve n (mol) sabit iken P.V= sabittir. Bu durumda;

P V = P V = ....... = P V
1 1 2 2 n n

n mol
T(K)
X n mol T(K)
(g) X
(g)
I II
V
Hacim = V litre Hacim = litre
2

Basınç = P atm Basınç = 2P atm

P P

(n ve T sabit) (n ve T sabit)

1
V
V
Grafik 4.1: Basınç-hacim ilişkisi

159