Page 17 - Fen Lisesi Kimya 9 | 4. Ünite

MADDENİN HÂLLERİ

Örnek

380 mmHg basınç
a) Kaç atmosferdir? b) Kaç torr’dur?

Çözüm

a) 1 atmosfer 760 mmHg
X atm 380 mmHg

X= 1.380/760 = 0,5 atm

b) 1 mmHg 1 torr
380 mmHg X torr

X = 380 torr

4.1. Alıştırma
Aşağıda verilen basınç değerlerini istenen birimlere dönüştürünüz.
a) 1520 mmHg atm cmHg

b) 0,2 atm mmHg torr
c) 90 torr atm cmHg

Açık Hava Basıncı
Hava bir gaz karışımıdır. Açık hava içerdiği gazlar nedeniyle için-
de bulunduğu cisimlere basınç uygular. Bu basınca açık hava basın-
cı denir. Açık hava basıncını ilk ölçen bilim insanı İtalyan Evangelista
Torricelli’dir. Torricelli atmosferde bulunan gazların basıncını “barometre”
o
ile ölçmüştür (Şekil 4.11). Torricelli deniz seviyesinde 0 C’de yaptığı de-
neyde, cam boruyu cıva (Hg) ile doldurmuş, cıva dolu bir kaba ters çevirip
batırmıştır. Cam borudaki cıva yüksekliğinin sebebi açık hava basıncıdır.
Bu yüksekliği 76 cm olarak ölçmüştür.
Açık hava basıncı (atmosfer basıncı) P veya P ile gösterilir.
0 atm
o
0 C’ de deniz seviyesinde açık hava basıncı:
76 cmHg = 760 mmHg = 1 atm’ dir.
Deniz seviyesinden yükseğe çıkıldıkça açık hava basıncı azalır. Se-
yahat ederken yüksek rakımlara çıkıldıkça veya yüksekten aşağı inildikçe
kulaklarda ağrı hissedilir. Bunun sebebi açık hava basıncının yükseklik
farkı ile değişmesidir. Kulak zarı basınca çok duyarlı olduğundan bu farkı
algılar. Deniz seviyesinden her 10,5 metre yükseldikçe açık hava basıncı Şekil 4.11: Barometre
1 mm Hg düşer. Bundan yararlanarak bir yerin deniz kenarından yüksek-
liği (rakım) hesaplanır (Resim 4.17).

b) Hacim, Sıcaklık ve Mol Kavramı

Hacim
Gazlar birbirlerinden bağımsız hareket eder ve bulunduğu kabı tama-
men doldururlar. Bu nedenle gazın hacmi kabın hacmine eşittir. Hacim
3
3
3
birimlerinin bazıları; cm , dm , m , mililitre (mL), litre (L)’dir. Gazlarda
hacim birimi olarak litre kullanılır.
3
1 L = 1000 mL = 1000 cm = 1 dm 3
1 m = 1000 dm = 1000 L Resim 4.17: Açık hava basıncıyla
3
3
1 mL = 1 cm 3 bulunan rakım
157