Page 13 - Fen Lisesi Kimya 9 | 4. Ünite

MADDENİN HÂLLERİ

Buhar basıncının, standart atmosfer basıncına (1 atm=760 mmHg) eşit
olduğu sıcaklığa normal kaynama noktası denir. Deniz seviyesinden iti-
baren yükseğe çıkıldıkça atmosfer basıncı azalır. Buna bağlı olarak kayna-
ma noktası düşer.
Örneğin Antalya deniz seviyesinde, Kayseri ise deniz seviyesinden
daha yüksek seviyede olan iki kentimizdir. Antalya’da suyun kaynama
noktası, Kayseri’deki suyun kaynama noktasından daha yüksektir.
Basınçlı tencerelerdeki (düdüklü tencere) su, atmosfer basıncından
daha yüksek bir basınç altındadır; bu durum suyun kaynama noktasını
o
yükseltir. Örneğin 1 atm basınçta su 100 C’de, 2 atm basınçta 120 C’de
o
kaynar. Mutfaklarda kullanılan düdüklü tencerelerde su yüksek basıncın
etkisiyle daha yüksek kaynama sıcaklıklarına ulaşır. Böylece yemeklerin Resim 4.12: Düdüklü (basınçlı) tencere
pişirme süreleri kısalır. Normal bir tencerede bir saatten daha uzun sü-
rede pişen kuru fasulye, basınçlı tencerelerde çok daha kısa sürelerde
pişirilebilir. Basınçlı tencereler birçok gıdanın endüstriyel üretiminde kul-
lanılır (Resim 4.12).

b) Kaynama ve Buharlaşma Olayının Birbirinden Farkı
Kaynama ve buharlaşma farklı olaylardır. Bu olaylardaki farklar aşa-
ğıda belirtilmiştir.
■ Saf sıvılarda kaynama belirli bir sıcaklıkta, buharlaşma her sıcaklıkta
gerçekleşir (Resim 4.13).
■ Kaynama sıvının her yerinde, buharlaşma sıvı yüzeyinde gerçekleşir.
■ Dış basınç kaynama noktasını etkiler, buhar basıncını ve buharlaşmayı
değiştirmez.

■ Sıcaklık artışı kaynama noktasını etkilemez, buhar basıncını ve buhar-
laşmayı arttırır.
■ Sıvı yüzeyinin genişliği kaynama noktasını etkilemez, buharlaşma hı-
zını arttırır.

■ Uçucu olmayan katılar (tuz, şeker gibi) suda çözündüğünde kaynama
noktası artar, buhar basıncı ve buharlaşma hızı azalır.
■ Moleküller arası çekim kuvveti arttıkça kaynama noktası artar, buhar
basıncı ve buharlaşma hızı azalır.

Resim 4.13: Su ve buharlaşan su

153