Page 55 - Fizik 10 | 3. Ünite

4. BÖLÜM: SES DALGASI

“Rezonans” deney�nde yan yana get�r�lm�ş özdeş d�yapazonlardan
b�r� t�treşt�r�ld�kten sonra kolları tutulduğunda ürettt� ses kes�l�r. Buna
rağmen d�ğer d�yapazonun aynı frekansta t�treşerek ürett�ğ� ses
duyulur.

B�r salınım ya da t�treş�m hareket�ne aynı frekansta per�yod�k b�r etk�
uygulandığında da hareket�n genl�ğ� büyür. Bu olaya rezonans den�r.

C�s�mler�n şekl�ne, yapıldığı madden�n c�ns�ne ve esnekl�ğ�ne bağlı
olarak sah�p olduğu frekansa doğal frekans den�r. Salınım yapan
salıncağa kend� frekansında küçük �tmeler şekl�nde kuvvet uygulan-
ması sonucunda salıncak yükseleb�leceğ� en yüksek noktaya kadar
yüksel�r.

Rezonans olayının müz�k, tıp, haberleşme g�b� b�rçok alanda yarar-
lı uygulamaları vardır. Rezonans olayı, müz�k aletler�n�n gövdeler�n�n
b�ç�mlend�r�lmes�nde öneml� rol oynar.

Görüntüleme amaçlı kullanılan MR (Manyet�k Rezonans) c�hazlarındak�
radyo dalgaları �le vücuttak� h�drojen atomları rezonansa get�r�lmekted�r
(Görsel 3.20).

1940 yılında ABD’de �nşa ed�len dünyanın üçüncü büyük asma köprü-
sü olan Tacoma Narrows (Takoma Narovs) Köprüsü, yapıldıktan kısa
b�r süre sonra yıkılır. Bu olay rezonans �le �lg�l� tar�hte b�l�nen en �lg�nç
olaylardan b�r�d�r. 140 km/h süratle esen rüzgâra dayanab�lecek b�r
yapıda �nşa ed�len köprü, 67 km/h süratle esen rüzgâra dayanamamış- Görsel 3.20: MR c�hazı
tır (Görsel 3.21: a). Rüzgârın frekansı köprünün doğal frekansına yakın
değerlerde olduğundan köprü rezonansa gelm�ş ve t�treş�m genl�ğ� art-
tığı �ç�n yıkılmıştır (Görsel 3.21: b).

a) b)
Görsel 3.21: a) Tacoma Narrows Köprüsü’nün rezonans anı
b) Tacoma Narrows Köprüsü’nün yıkılış anı

10. SINIF FİZİK 167