Page 15 - Fizik 11 | 2.Ünite

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

40. ALIŞTIRMA

Aynı düzlemdeki 2 A’lik akım geçen yarım halka biçimindeki K teli
ile düz L telinin O noktasında oluşturduğu bileşke manyetik alan K r 2 A
sıfırdır. O
Buna göre L telinden geçen akımın yönü nedir ve büyüklüğü kaç 2 r
A olur? ( r = alınız.) L
3
-x +x
ÇÖZÜM

C) ÜZERİNDEN AKIM GEÇEN AKIM MAKARASININ (BOBİN) MERKEZ EKSENİNDE
OLUŞAN MANYETİK ALAN
ALAN
Dışı yalıtkan bir madde ile kaplanmış iletken ve düz bir telin si-
lindir şeklinde sarılması ile oluşturulan araçlara akım makarası
denir (Şekil 2.44). Akım makarası, bobin ya da selenoid olarak
da isimlendirilir. Mekanik kapı zili, elektrik motoru, radyo ve je-
neratör gibi elektronik cihazlarda kullanılır.
Şekil 2.44: Akım makarası

B

i
B
i

B

Şekil 2.45: Üzerinden akım geçen bir halkanın manyetik alan Şekil 2.46: Üzerinden akım geçen bir akım makarasının manyetik
çizgileri alan çizgileri

Akım makarası üzerindeki halkaların her biri sarım olarak da adlandırılır. Akım makarasının oluşturduğu man-
yetik alan çizgileri ile bir akım halkasının oluşturduğu manyetik alan çizgileri benzerdir (Şekil 2.45). Makaradan
akım geçtiğinde her bir halka merkezinde manyetik alan oluşur. Tüm halkaların oluşturduğu manyetik alanların
vektörel toplamı ile akım makarasının merkez ekseni boyunca düzgün sayılabilecek bir manyetik alan oluşur.
Aynı zamanda makaranın çevresinde zayıf bir manyetik alan oluşur (Şekil 2.46).

? Akım geçen akım makarasının merkez ekseninde oluşan manyetik alanı etkileyen değişkenler

nelerdir?

317
317