Page 27 - Fizik 9 | 5.Ünite

5.3.1 ISIL DENGE KAVRAMI

Isı, etkileşim hâlindeki ve sıcaklıkları birbirinden farklı iki
sistem arasında alınan ya da verilen enerjidir. Isı, sıcaklığı yüksek
olan sistemden düşük olan sisteme aktarılır. “Bu sistemlerden
hangisi ısıyı alır?” sorusunun cevabı “Sıcaklığı düşük olan alır.”,
“Hangisi ısı verir?” sorusunun cevabı ise “Sıcaklığı yüksek olan
verir.” şeklindedir. Bu aktarımın hangi aşamaya kadar devam
ettiğini anlamak için “Isıl Denge” deneyini yapınız.

DENEYEREK KEŞFEDELİM

KULLANILAN MALZEMELER
DENEYİN AMACI
DENEYİN ADI 1 adet üçayak, 1 adet amyant tel, 1 tanesi geniş
Denge sıcaklığının
Isıl Denge tabanlı olmak üzere 2 adet beherglas, 1 adet ısı-
belirlenmesi
tıcı, 2 adet laboratuvar termometresi, su ve kibrit

DENEY DÜZENEĞİNİN HAZIRLANIŞI:

Üçayağın üzerine amyant teli yerleştiriniz. Beherglasları bir miktar su ile doldurunuz.

DENEYİN YAPILIŞI:
Küçük beherglası, üçayağın üzerine yerleştirdiğiniz amyant telin üzerine koyunuz. Isıtıcıyı yakarak
üçayağın altına yerleştiriniz ve bir süre suyun ısınmasını bekleyiniz. Isınan suyun sıcaklığını ölçünüz
ve kaydediniz.
Geniş tabanlı beherglasın içindeki suyun sıcaklığını ölçünüz ve kaydediniz.
İçinde su olan geniş tabanlı beherglas içerisine, içinde sıcak su olan küçük beherglası yerleştiriniz.
Termometrelerin birini soğuk, diğerini sıcak suyun içine yerleştiriniz. Belirli aralıklarla sıcaklık ölçüm-
lerini yaparak kaydediniz.

DENEYİN SONUÇLANDIRILMASI:
1. Beherglasların içindeki suların sıcaklıkları nasıl değişti?
2. Beherglasların içindeki suların sıcaklıkları eşitlendi mi?
3. Hangi beherglastaki su ısı aldı, hangi beherglastaki su ısı verdi?

Deneyden de görüleceği üzere temas
hâlindeki sistemlerden sıcaklığı yüksek olanın
sıcaklığı azalırken düşük olanın sıcaklığı artar.
Sıcak Isı akışı Soğuk
Bunun sebebi ısı enerjisinin, yüksek sıcaklıktaki
sistemden düşük sıcaklıktaki sisteme doğru
akmasıdır (Şekil 5.3.1). Isı veren sistemin
moleküllerinin enerjisi, dolayısı ile sıcaklığı
düşer. Isı alan sistemin moleküllerinin enerjisi
artar ve sıcaklığı yükselir. Isı alışverişi her iki
sistemin de sıcaklıkları eşit oluncaya kadar
devam eder. Şekil 5.3.1: Isı akışı

ISI VE SICAKLIK 235