Page 101 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
49 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : DESTAN/EFSANE > Destan > İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları
Kavram : Doğal Destan
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi, Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi, Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı GAZA YOLUNDA 20 dk.
Çalışmanın Amacı İslamiyet’in kabulünden sonraki Türk destanlarını tanıyıp bunların özelliklerini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi grafiğinden ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları
• Satuk Buğra Han Destanı
• Manas Destanı
• Cengizname
• Timur ve Edige Destanları
• Seyid Battal Gazi Destanı
• Danişmend Gazi Destanı
• Köroğlu Destanı

SATUK BUĞRA HAN DESTANI
Hz. Muhammed kanatlı atı Burak’ın sırtında göklere yükseldiği “Mirâc Gece-
sinde” gök katlarında kendinden önceki peygamberleri görür. Bunlar arasın-
da birini tanıyamaz ve Cebrail’e bunun kim olduğunu sorar. Cebrail : “Bu
peygamber değildir. Bu sizin ölümünüzden üç asır sonra dünyaya inecek
olan bir ruhtur. Türkistan’da sizin dininizi yayacak olan bu ruh “Abdülkerim
Satuk Buğra Han” adını alacaktır. “Hz. Muhammed yeryüzüne döndükten
sonra her gün İslâmiyet’i Türk ülkesine yayacak olan bu insan için dua
etti. Hz. Muhammed’in arkadaşları da bu ruhu görmek istediler. Hz.
Muhammed dua etti. Başlarında Türk başlıkları bulunan silahlı, kırk
atlı göründü. Satuk Buğra Han ve arkadaşları selam verip uzaklaştı-
lar. Bu olaydan üç asır sonra Satuk Buğra Han, Kaşgar Sultanının oğlu
olarak dünyaya geldi. Satuk Buğra Hanın doğduğu gün yer sarsılmış,
mevsim kış olduğu hâlde bahçeler, çayırlar çiçeklerle örtülmüştü. Falcılar bu
çocuğun büyüyünce Müslüman olacağını söyleyerek öldürülmesini isterler. Satuk Buğra Hanı,
annesi “ Müslüman olduğu zaman öldürürsünüz.” diyerek ölümden kurtarır. Satuk Buğra Han 12
yaşında arkadaşlarıyla birlikte ava çıkmaya başlar. Avda oldukları günlerden birinde kaçan bir tav-
şanın arkasından hızla koşarken arkadaşlarından uzaklaşır. Kaçan tavşan durur ve bir ihtiyar insan
görünümü kazanır. Satuk Buğra Han’ın sonradan Hızır olduğunu anladığı bu yaşlı kişi ona Müs-
lüman olmasını öğütler ve İslâmiyet’i anlatır. Satuk Buğra, Kaşgar hükümdarı olan amcasından
İslâmiyet’i kabul etmesini ister. Kaşgar Hanı, Müslüman olmayacağını söyler. Satuk Buğra Han’ın
işaretiyle yer yarılır ve hükümdar toprağa gömülür. Satuk Buğra Han hükümdar olur ve bütün Türk
ülkeleri onun idaresinde İslâmiyet’i kabul ederler.
Umay Günay, Türk Destanları
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

98