Page 103 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
50 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : DESTAN/EFSANE > Destan > Yapma (Yapay) Destan
Kavram : Yapma Destan
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi

Çalışmanın Adı DESTANLAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Yapma destanların özelliklerini açıklayabilme.

Bilgi Notu: Destan, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış bir kahramanın veya tarihî bir
olayın millet hafızasında ortak ifadelerle zenginleştirilip nesilden nesile aktarılmasıyla ortaya konmuş
uzun manzum eserlerdir.

Destanların Oluşum Aşamaları: Destan Türleri:
Çekirdek: Destanın konusu olan olayın Doğal Destan: Çekirdek safhasından sonra
gerçekleşmesi veya efsanevi bir kahramanın yayılma safhasını tamamlamış ve bir derleyici
ortaya çıkması tarafından kaleme alınmış destanlardır.
Yayılma: Olayın ve kahramanın uzun zaman Yapma (Yapay) Destan: Çekirdek, yayılma
dilimi içinde nesilden nesile aktarılması ve derleme aşamalarından geçmemiş, yakın
Derleme: Dilden dile anlatılan destan parça- dönemde meydana gelmiş herhangi bir tarihî
larının bir şair tarafından destan kurallarına olayın bir şair tarafından yazılmasıyla ortaya
uygun olarak bir araya getirilmesi çıkmış eserlerdir.

Yönerge: Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerden hareketle soruları cevaplayınız.

I. Metin II. Metin
İSTANBUL FETiH DESTANI ÇANAKKALE DESTANI
FETİH SABAHI HASAN-MEVSUF TABYASINDAKİLER
Havanın mavisinde, denizin yeşilinde Boğaz yurdun bir ucuydu
Bir türkü, Orta Asya’dan beri duymuşuz Öyle bir kükrerdik
Anamızın sütünden bayraklara kadar Yeryüzü duydu
Yüce bir fetihle büyümüşüz
Bataryamız Boğaz’ın soluğuydu
Od alırdı yüreğine Erzurum’dan, Kars’tan
Yakmış gecemizi yıldızlar Ateş püskürürdü hep
Burçlardan yana uyanmışız
Bir yazı gibi tepeler alnında Boğaz ölümden bir suydu
Yazılmışız, silinmişiz Bu sudan aptes alırdık doruklarda
Bu sudan ecel şerbetini yapardık dev gemilerine düş-
Nur ile güç ile aşk ile manın
Alın yazısının büyüsünü bozmuşuz.
Görmüşüz izdüşümünü güzelliğin Azgın tepelerde namlular bir uykuydu
Koca feleklere görünmüşüz Hasan-Mevsuf derlerdi bize
Boşuna gitmezdi sayılı mermilerimiz bizim
Yeryüzünün yarısı gök Türkümüz gökyüzüne uydu
Önünde şehit şehit durmuşuz Öyle maviydi, öyle maviydi attığımız Ya Allah
Yeryüzünün yarısı İstanbul Bir deniz, batan gemilerden bir deniz
Almışız.
Fazıl Hüsnü Dağlarca, Bütün Şiirleri 1 Ah işte olacaklar olduydu
Bir kör mermisi düştü üstümüze yurda el atanların
Altı can yok olduk yemyeşil, yemyeşil toprak buydu

Fazıl Hüsnü Dağlarca, Bütün Şiirleri 1
(Metinler, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

100