Page 28 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 11
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
2. ÜNİTE : HİKÂYE > Mesneviler
Kavram : Mesnevi
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Okuma Becerisi
Çalışmanın Adı MESNEVİYİ TANIYALIM 20 dk.
Çalışmanın Amacı Mesnevi türünün genel özelliklerini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi haritasını inceleyiniz ve metni okuyunuz. Bilgi haritası ve metinden hareketle
soruları cevaplayınız.

Risâletü’n-Nushiyye adlı eser, kitapçıda Egemen’in ilgisini çekmiştir. Egemen, edebiyat dersinden bu
esere aşina olduğu için eserin bir mesnevi olduğunu hatırlamıştır. Daha detaylı incelemek için eseri sa-
tın almış, eve dönünce mesnevinin özelliklerini hatırlamak için ders notlarına göz atmıştır.
Egemenʼin hazırladığı bilgi haritasında mesnevilerle ilgili şu bilgiler yer almaktadır:

• Kelime anlamı “ikili, ikişer” olan
mesneviler, divan edebiyatında
günümüzdeki hikâye ve romanların
yerini tutmaktadır. ÖZELLİKLERİ KONULARI Savaş, aşk, tarihî olaylar, din ve
• Her beyit kendi arasında kafiyelidir. tasavvuf, şehrin güzellikleri, eğlence
(aa bb cc…) ve düğünler, mizahi veya eleştirel
• Aruz vezninin kısa kalıpları tercih MESNEVİ konular gibi pek çok konu işlenebilir.
edilir.
• Beyit sınırlaması yoktur.

1. GİRİŞ BÖLÜMÜ BÖLÜMLERİ 3. BİTİŞ BÖLÜMÜ
Besmele: Esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın
adıyla başlanır. Hatime: Bitiş bölümüdür.
Dibace: Mesnevinin ön söz bölümüdür. Bu
bölüm şiir şeklinde (manzum) olabileceği 2. KONUNUN İŞLENDİĞİ
gibi düzyazı (mensur) şeklinde de olabilir. ASIL BÖLÜM
Tevhit: Allah’ın birliği ve bütünlüğü anlatılır. Ağazıdestan: Asıl konu-
nun işlendiği bölümdür.
Münacat: Allah’a yakarılan bölümdür.
Naat: Hz. Muhammed övülür.
Miraciye: Miraç olayı anlatılır.
Medhi Çehâr Yârı Güzîn: Dört halifenin
övüldüğü bölümdür.
Methiye: Mesnevinin sunulacağı kişi övülür.
Sebebitelif: Mesnevinin yazılış nedeni
belirtilir.
25