Page 131 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 77

Seslerin işitme sağlığımıza zararlı olup olmaması, bir sesi duyup duyamamamız gibi olaylar ses düzeyi
denen bir büyüklükle ilgilidir. Ses düzeyini ölçmek için kullanılan birim ise desibeldir. İnsanoğlu 0-140 dB
arası sesleri algılar. 120 dB’den sonraki sesler çeşitli rahatsızlıklara sebep olur. Dünya Sağlık Örgütü’ne
göre ne kadar uzun veya düzenli olduğuna bakılmaksızın 70 dB’den daha düşük ses seviyeleri canlı
organizmalara zarar vermez.

Sorular
Kentleşme, endüstrileşme ve teknolojik gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan çevre sorunları, günü-
müzde ulusal boyutu aşıp uluslararası boyutta çözüm aranılan sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
1. Yukarıdaki metinden yararlanarak ses kirliliğini nasıl açıklarsınız?
Hava kirliliğinden su kirliliğine, iklim değişikliğinden biyolojik çeşitliliğin kaybolmasına, ozon tabakasının
incelmesinden gürültü kirliliğine kadar çeşitlendirebileceğimiz çevre sorunlarına çözüm bulunması ge-
rekir.
Gürültü kirliliği, Çevre Terimleri Sözlüğü’nde “Seslerin istenmeyenini, arzu edilmeyenini, insanlar üze-
rinde fizyolojik ve psikolojik açıdan olumsuz etkiler bırakanı” olarak tanımlanır. Günümüzde söz konusu
kirlilik çeşidi, çevre ve sağlık sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ses, hissetmeye dayalı bir algıdır. Ses dalgalarının kompleks yapıları; gürültü, müzik, konuşma vb. şe- 2. Çevrenizde ses kirliliğine yol açan kaynaklar sizce neler olabilir? Üç örnek veriniz.
killerde isimlendirilir. Yaşadığımız dünyada hemen hemen her gün değişik seslere maruz kalmaktayız.
Bu seslerden bazıları kulağımıza hoş gelirken bazıları da sinir bozukluğuna sebep olur. İnsan hareket-
lerinin sabote edilmesine yol açabilecek şekilde memnuniyetsizlik yaratıcı ya da sinir bozucu seviyede
sese maruz kalmak, bir kirlilik biçimi olarak bilinir. Günümüzde bu kirlilik çeşidinin olmadığı yerleşim
yerlerini bulmak neredeyse imkânsız hâle geldi. Bu kirlilik biçimini modern çağın en önemli çevre sorun-
larından biri olarak görebiliriz. Aşağıdaki Şema 1'de ses kirliliğinin öne çıkan nedenleri verilmiştir.

3. Ses kirliliğinin önlenmesi için ne tür çalışmalar yapılabilir? Üç örnekle açıklayınız.
SES
REKREASYON EĞLENCE TİCARİ KİRLİLİĞİNİN ULAŞIM İNŞAAT ENDÜSTRİ
NEDENLERİ

Şema 1: Ses Kirliliğinin Nedenleri

Yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen verilere göre bu kirliliğin ana kaynakları ve insan üzerindeki
olumsuz etkileri gürültü düzeyine bağlı olarak değişmekte; insanları, diğer canlıları ve çevreyi olumsuz
olarak etkilemektedir. Ses kirliliğinin insanlarda bıraktığı fizyolojik ve psikolojik etkiler aşağıdaki Şema
2'de verilmiştir.

129
Hazırlayan: Serdar BAŞKAL