Page 127 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 75
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.4. Ses Dalgası
Kavram : Uğultu, Gürültü
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı GÜRÜLTÜ VE GÜRÜLTÜLÜ SES 25 dk.
Çalışmanın Amacı Uğultu ve gürültü kavramlarını günlük olaylarla ilişkilendirerek açıklayabilme.

Yönerge: Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Adım Fatma. Doğu Karadeniz dağlarının yüksek kesimlerindeki köylerden birinde doğdum. Köyümüze
toplu taşımacılık yoktu. Arabayla gidip gelmenin olmadığı durumlarda ulaşım neredeyse imkânsızdı.
Bu imkânsızlıklara rağmen benim tek hayalim İstanbul’da bulunan iyi bir üniversitede okumaktı. Ailem
ve öğretmenlerimin destekleri sayesinde İstanbul’da bulunan bir üniversitenin tıp fakültesi bölümünü
kazandım.
Artık köyümden ayrılma vakti gelmişti. Küçük bir köyden büyük bir metropole ilk kez gidecek olmam
hem heyecanlandırıyor hem de korkutuyordu. Uzun bir yolculuğun beni beklediğini biliyordum. Otobüse
bindikten sonra yolculuğumuz başladı. Otobüsteki insanların hep bir ağızdan ve yüksek sesle konuşma-
ları, anlaşılmaz bir kirliliğe sebep oluyordu. Bundan rahatsız olan birkaç yolcu otobüsün şoförüne müzik
dinlemek istediklerini söylediler. Otobüs şoförü de radyoyu açtı. Yolcuların çıkardığı boğuk ve anlaşıla-
mayan sesten radyonun sesi duyulmuyordu. Şoför yolcuların sebep olduğu bu kirliliği bastırabilmek için
radyonun sesini sonuna kadar açtı. Radyodan bir anda aşırı bir ses çıktı. Radyodan çıkan ses, aşırı,
boğuk ve anlaşılmaz bir sesti. Sesin şiddeti o kadar yüksekti ki böyle bir sesin mutlaka çevreye ve insan
sağlığına zarar verebileceğini düşündüm. Ben yüksek sesin etkisiyle kulaklarımı kapatırken yanımda
oturan diğer yolcu sanki hiçbir şey olmamış gibi çevreye bakıyordu. Bu durum karşısında bu düzensiz
frekanslı seslerin insanları farklı şekilde etkilediğini düşündüm. Otobüsteki ses müzik sesi miydi yoksa
bir bağırtı mıydı anlayamadık.
Otobüsümüz yolda çok yavaş ilerleyebiliyor, araç sürücüleri bilinçsizce kornalarına basıyorlardı. Otobü-
sümüz birden durdu. Asfalt çalışması nedeniyle yol tek şeride düşmüş, yolda araç konvoyu oluşmuştu.
Yolda çalışma yapan iş makineleri, kamyonlar, asfalt döküm makineleri ve asfalt delme makineleri aynı
anda çok yoğun ve düzensiz frekanslı sesler çıkarıyorlardı. Bu kirliliğe otobüsteki yolcuların yüksek ses-
le konuşmaları ve trafikteki araçların korna sesleri de eklenince çevre çevre ve sağlık sorunlarına sebep
olabilecek sıkıntılar yaşanmaya başlandı. Bu yoğun ve düzensiz farklı frekanstaki seslerin kulağımıza
yoğun olarak gelmesiyle bir kirlilik oluştu. Müzik dinlemeyi seven biri olarak yolculuğun devamında, bir
şarkının söylenişi sırasında birçok müzik aletinin aynı anda ses çıkardığı ve çıkan bu seslerin insanı
rahatsız etmediği geldi aklıma. Daha sonra da bu müzik aletlerinin düzenli frekanslar çıkarmaları nede-
niyle insanları rahatsız etmediğini düşündüm.

Sorular

1. Metinden yararlanarak uğultuyu nasıl tanımlarsınız?

2. Metinden yararlanarak gürültüyü nasıl tanımlarsınız?

3. Bir konser esnasında orkestrada kullanılan tüm enstrümanların aynı parçayı çalarken çıkardıkları
ses "müzik" olarak nitelendirilirken bir asfalt delme makinesinin çıkardığı sese “gürültü” denmesini
nasıl açıklarsınız?

125
Hazırlayan: Serdar BAŞKAL