Page 125 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 73
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.4. Ses Dalgaları
Kavram : Tını
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı AYNI NOTAYI ÇALAN MÜZİK ALETLERİ ARASINDAKİ SES FARKI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Sesin tını özelliğini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Titreşim, denge noktası etrafındaki salınım hareketidir. Ses bir nesnenin başlattığı titreşimler dizisidir. Bir
teli gererek denge noktasından bir miktar çekip bıraktığınızda tel titreşim hareketi yapar ve ses çıkartır.
Müzik aletlerinde elde edilen sesler tek frekanslı ses özelliğini taşımaz. Aşağıdaki Grafik 1’de kemana
ve Grafik 2’de gitara ait “do” sesinin (ortalama 216,2 Hz) oluşturduğu titreşimin zamana bağlı değişim
grafiği verilmiştir.

Grafik 1: Kemana ait "do"sesinin oluşturduğu titreşimin Grafik 2: Gitara ait "do"sesinin oluşturduğu titreşimin
zamana bağlı değişim grafiği zamana bağlı değişim grafiği

Aynı ses frekansı ile duyulan titreşimler kulağımıza ulaştığında farklı algılar oluşturur. Enstrümanların
bulunduğu odada olmasak bile duyulabilir mesafede sesin hangi enstrümandan çıktığı anlaşılabilir. Ba-
zen sesin rengi olarak farklı bir kavram gibi karşımıza gelebilir. Akustik anlamda birleşen ses dalgaları-
nın ortak etkisi olarak ifade edilebilir. Aynı şarkıyı icra eden ses sanatçılarının yorum farkı, tını kavramı
ile açıklanabilir.

Sorular

1. Kaynaktan uzaklaştıkça sesin tınısında değişiklik gözlemlenir mi? Açıklayınız.

2. Sesin tınısını kendi cümlelerinizle nasıl tanımlarsınız?

123
Hazırlayan: Yavuz CEYLAN Hazırlayan: Ersoy Erkan ŞEN