Page 80 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 10
Kavram Öğretimi

3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Moğollar, Anadolu
Çalışma No.: 13
Selçuklu Devleti’ni siyasi, sosyal ve ekonomik alanda etki-
lemiştir. Moğollar askerî faaliyetlerle Türkleri yıpratmıştır.
1. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “ Yeni Roma Moğollar Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılışında etkili
İmparatorluğu, Konstantinopolis İmparatorluğu, Doğu Roma olmuştur...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
İmparatorluğu...” vb. farklı cevaplar verilebilir.
2. Erken dönem, orta dönem ve geç dönem.
Çalışma No.: 16
3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “Türkler, Bizans
İmparatorluğu’nu siyasi ve ekonomik alanda etkilemişlerdir. 1. Güçlü bir siyasi otoritenin mevcut olmaması.
Bizans İmparatorluğu’nu askerî faaliyetlerle yıpratmıştır. İs-
tanbul’u fethederek Bizans İmparatorluğu’na son vermiştir...” 2. Doğu Roma İmparatorluğu’nun güç kaybetmesini, Türklerin
vb. farklı cevaplar verilebilir. bölgede daha kolay ilerlemesini sağlamıştır.

Çalışma No.: 14
Çalışma No.: 17
1. Yönerge: 1. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Rumca bir kelime olan
1. Beylik, merkeze tam bağlı olmayan, iç işleri bir bey ve toy tara- tekfur, Bizans İmparatorluğu’nda valilik derecesindeki hiz-
fından idare edilen, dış işlerinde bir devlete bağlı olan yönetim metlerde bulunan kişilere verilen unvandır.” şeklinde cevaplar
unsurudur. Devlet ise, bir toprak parçası üzerinde siyasal, askeri vermesi beklenir.
ve toplumsal olarak teşkilatlanmış tam bağımsız yapılardır. 2. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “İstanbul’daki Latin işga-
2. Moğol İstilasından kaçan Türkler ’in Anadolu’ya akın etmesi, li sonrası ortaya çıkan otorite boşluğu sonrasında Bizans’ın
Anadolu’daki valileri konumundaki tekfurlar; bağımsız hare-
Malazgirt Zaferi’nden sonra Sultan Alp Arslan’ın komutanları-
na “kılıç hakkı” tanıyarak savaştıkları yerde beylik kurmalarına ket etmeye, usulsüz vergiler toplamaya, halka kötü davranma-
müsaade etmesi,1243 Kösedağ Savaşı’nın ardından Selçuklu- ya, müstakil devletçikler gibi hareket etmeye başlamışlardır.”
nun Anadolu’daki otoritesinin zayıflaması Anadolu’da Türk şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
beyliklerinin kurulmasına zemin hazırlamıştır. 3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Osmanlı Beyliği, Bizans
sınırında kurulmasının getirdiği siyasi ve sosyal avantajları iyi
değerlendirmiş ve Anadolu’daki tekfurların bağımsız hareket
2. Yönerge:
etmelerini avantaja çevirmiştir. Osman Bey, ilk zamanlarda
1. XI. asrın sonlarına doğru tarih sahnesine çıkan beylikler, böl- Rum tekfurlarıyla iyi geçinmiş ve bu sayede beyliği güçlen-
genin kaderinin belirlenmesinde etkili oldu. Her beylik hâkim dirmeyi amaçlamıştır. Bitinya Bölgesi’nde ön plana çıkan Bi-
olduğu coğrafyada günümüz Türkiye’sinin inşasına da katkıda lecik ve İnegöl tekfurları ile iyi geçinmeye çalışmıştır. Zaman-
bulunarak büyük bir değişime öncülük etti. Hüküm sürdükleri la ilişkilerin seyri değişmeye başlamıştır. Tekfurların elindeki
bölgelerde yeni şehir, kasaba ve köyler kurarak imarlaşmayı bölgeler ele geçirilmeye başlanmış ve bölge halkı ile doğru-
başlattı. Kurmuş oldukları bu yerleşim yerlerine öncelikli ola- dan irtibata geçilerek bölge halkına Osmanlı yönetimini be-
rak Türkçe adlar vererek bölgenin Türkleşmesinde çok önemli nimsetmeye çalışmıştır.” şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
rol oynadı. Yaşadıkları şehir ve kasabalara saraylar, imaretha-
neler, kervansaraylar, köprüler, yaptırarak ülkelerini sosyal
tesislerle donattı. Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri bir
taraftan yaptırmış oldukları imar faaliyetleriyle bir taraftan da Çalışma No.: 18
bilim ve kültüre vermiş oldukları önemle bugün Türkiye’nin
şekillenmesinde katkı sağladı. Birçok âlim, sanatçı, komutan, 1. Güçlü bir merkezî devletin olmaması, merkezî otoriterinin
düşünce ve fikir insanı sayesinde Anadolu coğrafyasında sayısız zaafa uğraması.
eserler meydana getirerek Anadolu’nun Türkleşmesine katkıda 2. Avrupa’nın siyasi olarak bölünmüş olması, merkezî otoritenin
bulundu. zaafiyet göstermesi.
2. Müslüman Türklerin Anadolu’ya akınlar düzenledikleri dönem-
lerde, Anadolu’nun Hristiyan halkı dinî ve sosyal bakımdan
iyi durumda değildi. Bizans’ın Ortodokslara yönelik olumsuz Çalışma No.: 19
politikaları, devlet ile halkın arasını açmıştı. Bizans, Anadolu
halkına karşı ayrımcılık yapıyor ve bu topraklardaki orduyu 1. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Orta Çağ Avrupası’nda
ihmal ediyordu. Çağrı Bey’in Anadolu’ya bir keşif seferi dü- çok geniş toprakları bulunan ve topraklarını, şatosunu merke-
zenleyerek bu sefer vasıtasıyla Anadolu hakkında bilgi edinme- zi alarak kurduğu derebeylik düzenine göre yöneten kimse.”
si, Anadolu fetihlerine rehberlik etti. Türkmen gücü de onların şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
Anadolu’da ilerlemelerine yardımcı oldu. Türklerin hoşgörüye 2. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Derebeylik sisteminde serf-
dayalı idareleri ve Anadolu’yu bayındır hale getirmek için yap- ler ürettiklerinin bir bölümünü lorda vermek zorundaydılar.
tığı faaliyetler de Türk hâkimiyetinin Anadolu topraklarında Lord da elde ettiği artı değerin bir kısmını üzerenine vermekte
yerleşmesinde önemli bir rol oynadı. ve gelirinin büyüklüğüne göre askerî bir birlik donatmak ve
beslemek zorundaydı. Şövalyelik de bu bağlamda ortaya çık-
tı.” şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
Çalışma No.: 15
3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Değişen ekonomik koşullar
1. Tahmini anlamı: Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; sonucunda para yani taşınabilir servet, toprağa göre daha önem-
“Küçük devlet, beyin yönetimi altında bulunan toprak parçası, li hâle gelmiştir. Derebeyleri bu değişim karşısında zor duruma
Bir tür siyasi teşekkül...” vb. farklı cevaplar verilebilir. düşmüşlerdir. Ticaret yoluyla mal sağlayabilmeleri için paraya
Gerçek anlam: Merkeze tam bağlı olmayarak bir beyin yöne- ihtiyaç duymuşlardır. Sonuçta bu parayı yıllık vergi karşılığın-
timi altındaki ülke, emîrlik, emaret, mirlik. da serflere özgürlüklerini verme yoluna giderek temin etmeye
2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak; “ Anadolu’da yeni çalıştılar. Bu değişime savaş teknolojisindeki gelişmeler de
devletlerin kurulmasına, Anadolu’da siyasi otorite boşluğu- eklenince derebeyleri güçlerini kaybetmiş ve temelleri sarsılan
nun meydana gelmesine, Anadolu’da Türk siyasi birliğinin feodalizmin son kalıntıları Sanayi Devrimi ile tamamen ortadan
yıkılmasına...” vb. farklı cevaplar verilebilir. kalkmıştır.” şeklinde cevaplar vermesi beklenir.

245