Page 37 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 17
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11
2. ÜNİTE : HİKÂYE > Cümlenin Ögeleri > Cümlenin Temel Ögeleri
Kavram : Özne
Genel Beceriler : Yaratıcı Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Yazma Becerisi

Çalışmanın Adı ÖZNELERİ GÖRMEK 20 dk.
Çalışmanın Amacı Cümlede öznenin işlevlerini belirleyebilme.

Yönerge: Aşağıdaki bilgi haritasından hareketle soruları cevaplayınız.

Yapan kim/kimler? Olan ne/neler?

ÖZ NE

Gerçek Özne Sözde Özne

• Kapı bir kez daha çalındı.
• Kemal bir kez daha kapıyı çaldı.
• Bir kez daha kapıyı çaldı. (O/Gizli Özne) *Yüklemi edilgen çatılı cümlelerde gerçek
özne bulunmaz; belirtisiz nesne, özne
* Gerçek özne, cümlede kelime ya da görevini üstlenir.
kelime grubu şeklinde yer alabileceği • Kapı, Kemal tarafından bir kez daha
gibi yüklemdeki kişi çekiminde gizli bir çalındı.
özne de olabilir.
*Cümlede eylemi yapan, örtülü özne
konumunda varlığını gösterse de "Kemal
tarafından" şeklinde zarf tümleci
görevini üstlenmiştir.

1. a) Aşağıda verilen cümlelerdeki öznelerin altını çizip çeşitlerini tablodaki boşluklara yazınız.

Cümleler Özne Çeşidi
1. Hikâyenin tam orta yerinde karşısındaki çocuğun gözlerine baktı İskender.
2. Bazısı, upuzun arayışların nihayetinde tavan arasındaki sandıkta bulundu.

3. Akşam vakitleri bahçeli ahşap evlerin önünde durarak ağaç ve çiçek
zengini bahçeleri seyrederdik.
4. Görenin kıymetini bilmediği bir hazineymiş görmek.
5. Mektuplarda güneş, deniz ve taş evler uzun uzun anlatılır.
6. Sahnedeki adam, elleriyle çizdiği bir kavis hareketiyle gençleri tek hamle-
de etrafında sıralanmaya ikna ederken yaydığı ışığın farkında değildi.

7. Bahçenin yaseminleri toplanacak, kurutulacak, çamaşır aralarına
konulacaktı.
8. Eş dost onun sitemlerini görmezden geliyordu.

35