Page 81 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 39
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

Bilgi Notu: Toplumcu gerçekçilik, bu anlayışın en önemli özelliği toplumcu oluşudur. Bu akımın
sanatçılarının ezilen insanların koruyuculuğunu üstlendikleri ve onların sorunlarını dile getirdikleri
için Hümanizm (İnsancılık) akımından etkilendikleri söylenebilir. Bu akım, toplumu sosyal sınıflar
arasında gerçekleşen çatışma alanı olarak değerlendirir. Amacı, söz konusu sınıfsal çatışmayı ve
bu çatışmanın toplumda yol açtığı etkileri ve sorunları yansıtmanın yanında bu sorunlara toplumcu
çizgide çözüm yolunu da göstermektir. Bu açıdan toplumcu gerçekçilik, toplum için sanat ilkesine
bağlı olarak edebiyata eğitici bir işlev yükler. Halk ve köylü kavramlarına vurgu yapan toplumcu ger-
çekçi sanatçılar eserlerinde köy yaşamındaki sorunları, toprak kavgalarını, ağa-köylü çatışmasını;
köyden kente göçün neden olduğu sorunları; büyük kentlerde yaşayan işçilerin, emekçilerin yaşam
mücadelelerini ele aldılar. Türk edebiyatında Orhan Kemal, Sabahattin Ali, Yaşar Kemal, Samim
Kocagöz, Talip Apaydın, Necati Cumalı, Fakir Baykurt gibi yazarlar toplumcu gerçekçi anlayışla yaz-
dıkları romanlarıyla tanınmışlardır.

1. Aşağıdaki cümleleri toplumcu gerçekcilik akımına göre yorumlayınız.
I. Ağanın köylülerin topraklarına el koyması
II. Ağanın köylünün emeğiyle meydana getirdiği mahsulü gasbetmesi
III. Memed’in ve annesinin şiddete uğramasına rağmen bu durumun köy halkı tarafından normal
karşılanması
IV. Köylünün sosyal haklarını bilmeyecek kadar eğitimsiz bırakılması
V. Köylünün can ve mal güvenliğinin olmaması

2. “Dikenlidüzü’nün köylerinden, insanlarından, insanlarının ne türlü yaşadıklarından da kimsenin ha-
beri yoktur. Tahsildar bile iki üç yılda bir kere uğrar. O da köylülerle hiç görüşmez, ilgilenmez. Abdi
Ağa’yı görür gider.” İnce Memed romanından alınan bu cümlelerde köye gelen tahsildarın köylülerle
değil de Abdi Ağa ile görüşmesini toplumcu gerçekçi bakış açısına göre değerlendiriniz.

3. “Çukurova’nın geçirdiği büyük değişimleri yaşamak, daha sonra da bunları gözlemlemek ve yazmak
fırsatı buldum. Kendimi seve seve beraberinde getirdiği tüm sorunlarıyla eski ile yeninin bir arada var
olduğu bir geçiş döneminin tanığı olarak nitelendirebilirim.” diyen Yaşar Kemal, eserlerini yaşadığı
bölgeden ve tanık olduğu olaylardan yola çıkarak yazdığını söylemektedir. Bu bilgiden hareketle
İnce Memed romanını yazar-eser ilişkisi bakımından değerlendiriniz.

79
Hazırlayan: Hüseyin AYHAN