Page 11 - Kimya 11 | 5.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Hız
Tepkimeye giren ve oluşan ürünlerin fiziksel durumuna göre mad-
de miktarı, mol, hacim, atm cinsinden; süre de saniye, dakika, gün cin-
sinden alınabilir. Tepkime hızının hangi birim cinsinden hesaplanacağı-
na dikkat etmek gerekir. Ayrıca bir tepkimede girenlerin harcanma hızı
ile ürünlerin oluşma hızı birbirine eşit olmayabilir. Bu nedenle tepki-
me hızının hangi maddeye göre hesaplanacağı belirtilmelidir. Örneğin N
2
amonyağın oluşum hızı azot ve hidrojene göre hesaplanabilir.
N (g) + 3H (g) 2NH (g) +
3
2
2
Tepkimede azot ve hidrojenin miktarı zamanla azalacağı için hızı
“-ˮ ile amonyak miktarı zamanla artacağı için hızı “+ˮ ile belirtilir.
N ’un harcanma hızı,
2
N derişimindeki değişme - 36 N @
2
2
Hız = = şeklinde gösterilir.
Zaman 3 t 3H
2
H ’in harcanma hızı,
2
H derişimindeki değişme - 36 H @
2
2
Hız = = şeklinde gösterilir.
Zaman 3 t
NH ’ın oluşma hızı,
3
NH derişimindeki değişme + 36 N H @
3
Hız = 3 = olur.
Zaman 3 t
H ’in harcanma hızı N ’un harcanma hızının 3 katıdır.
2
2
Hız = 3.Hız N 2
H
2
NH ’ın oluşma hızı N ’un harcanma hızının 2 katı kadardır.
2
3
Hız NH = 2.Hız N 2NH
2
3
3
Bu durum aşağıdaki denklemlerle de ifade edilebilir.
- 36 N @ - 36 H @ + 36 NH @
3
2
2
Hız = = =
3 t 3 3 t 2 3 t
6.Hız = 2.Hız = 3.Hız NH 3
N
H
2
2
Görsel 5.1.6’da NH ʼın oluşum tepkimesinde 6 atm basınca sahip Görsel 5.1.6: NH 3 oluşumunun
3
NH 3 dakikada elde ediliyorsa NH ʼın oluşum ve N ʼun harcanma hız- molekül modeli
3
3
2
ları yukarıdaki denklemlerden yararlanılarak bulunabilir.
NH ’ın oluşma hızı,
3
P NH 6 atm
/
Hız = 3 = = 2 atmdk ʼdır
3 t 3 dk
N (g) + 3H (g) 2NH (g)
2
3
2
3 atm 6 atm
Tepkimedeki katsayılara göre 6 atm NH ’ın oluşması için 3 atm
3
N ʼun harcanması gerekir. Bu durumda N ʼun harcanma hızı,
2
2
P N 3 atm
Hız = 2 = = 1 atmdk olur.
/
3 t 3 dk
197