Page 15 - Kimya 11 | 5.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Hız
Kimyasal tepkimelerde hız tepkime boyunca genellikle değişir, sabit
kalmaz. Tepkimenin belirli bir andaki hızına anlık hız denir. Belirli bir
kimyasal tepkimede birim zamanda harcanan ya da oluşan madde mik-
tarındaki değişiklikliğe ise ortalama tepkime hızı denir.
Bir otomobil yolculuğu esnasında yol durumuna bağlı olarak fark-
lı hızlarda yolculuk yapılabilir. Yolculuğun belirli bir anındaki hızla or-
talama hız birbirinden farklıdır. Bu nedenle kimyasal tepkimelerde de
ortalama tepkime hızı yerine genellikle tepkime hızı ifadesi kullanılır.

ÖRNEK VE ÇÖZÜM
Örnek Çözüm
1. Başlangıçta 4ʼer M N ve H alı- 1. N (g) + 3H (g) 2NH (g)
2
3
2
2
2
narak 3 dakikada 2 M NH elde Başlangıç 4 M 4 M -
3
edildiğine göre bu sürede N
2
gazının ortalama harcanma hızı Tepkime 1 M 3 M 2 M
kaç M/sʼdir?
2 M NH elde edildiğine göre 1 M N harcanmıştır. Bu durumda
2
3
N ʼun ortalama harcanma hızı,
2
36 N @ 1 M
2
Hız = = = 1180 M/s ʼdir.
/
3 t 180 s
HOMOJEN VE HETEROJEN FAZ TEPKİMELERİ
Kimyasal tepkimeler giren ve oluşan ürünlerin fiziksel hâllerine
göre homojen ve heterojen olarak sınıflandırılabilir. Homojen faz tepki-
melerinde tepkimede yer alan türlerin hepsi aynı fazdadır. Homojen faz
tepkimelerine örnek olarak aşağıdaki tepkimeler verilebilir.
2NO(g) + O (g) 2NO (g)
2
2
CO(g) + 1/2 O (g) CO (g)
2
2
CH (g) + 2O (g) CO (g) + 2H O(g)
2
2
4
2
Heterojen faz tepkimelerinde farklı fazlarda kimyasal türler bu-
lunur. Heterojen faz tepkimelerine örnek olarak aşağıdaki tepkimeler
verilebilir.
CaCO (k) CaO(k) + CO (g)
2
3
Zn(k) + Cu 2+ (suda) Zn 2+ (suda) + Cu(k)

Fe(k) + 2HCl(suda) FeCl (suda) + H (g)
2
2
ÇÖZEREK ÖĞRENİN

1. Aşağıda verilen tepkimelerin karşılarına homojen mi, heterojen mi olduklarını yazınız?

a) C(k) + O (g) CO (g) ...........................................................................................................
2
2
b) CS (g) + 3O (g) CO (g) + 2SO (g) ..................................................................................
2
2
2
2
-
c) Ba(NO ) (k) Ba 2+ (suda) + 2NO (suda) ............................................................................
3
3 2

201