Page 20 - Kimya 9 | 4. Ünite

Maddenin Hâlleri

Havadaki nem arttıkça buharlaşma hızı azalır. Havadaki nem
düştükçe buharlaşma hızı artar. Kuru havada çamaşırın kuruması
nemli havaya göre daha hızlıdır.
Rüzgâr da sıvı buharının sıvı yüzeyinden uzaklaşmasını sağladığı
için buharlaşmayı hızlandırır.
Hava sıcaklığının düşük olduğu saatlerde yapraklarda çiğ damla-
ları (su damlacıkları) oluşur (Görsel 4.3.7). Çiğ, havadaki su buha-
rının tekrar sıvı hâle geçmesi ile oluşur. Bir gaz ya da buharın sıvıya
dönüşmesine yoğuşma denir. Yoğuşma olayı ekzotermiktir. Yağmur
Görsel 4.3.7: Çiğ, hava sıcaklığının
düşük olduğu zaman- yağarken havanın ısınmasının nedeni de budur.
larda su buharının
DENGE BUHAR BASINCI
yoğuşması ile oluşur.
Erlenmayer yarısına kadar su doldurarak üzeri kapatıldığında
(Görsel 4.3.8) zamanla su seviyesinin azaldığı görülür.

a) b) c)
Görsel 4.3.8: Kapalı bir kapta zamanla denge buhar basıncının oluşması

Bunun nedeni ortam sıcaklığının etkisi ile bir miktar suyun bu-
harlaşması ve zamanla buharlaşan molekül sayısının artmasıdır. Olu-
şan buharların bulunduğu ortama uyguladığı basınca buhar basıncı
denir. Aynı ortamda (sıcaklık, basınç vb. sabit) erlenmayer gözlenme-
ye devam edilirse bir süre sonra su seviyesinin sabit kaldığı görülür.
Su seviyesinin sabit kalması buharlaşma olayının durduğunu göster-
mez. Ortam kapalı olduğu için su buharları tekrar yoğuşarak suya dö-
nüşür. Bir süre sonra buharlaşan molekül sayısı yoğuşan molekül sa-
yısına eşit olur.

? BİLİYOR MUSUNUZ? buharlaşma
H 2 O(s) H 2 O(g)
Özdeş ısıtıcılar kullanıldığın- yoğuşma
da yemeklerin Everest dağında
pişmesi deniz seviyesinde piş- Buharlaşma hızının yoğuşma hızına eşit olduğu durumda sıvı, bu-
mesine göre daha uzun sürer. harıyla dengededir. Sıvısıyla dengede olan buharın oluşturduğu ba-
Çünkü Everest’teki dış basınç sınca denge buhar basıncı denir.
deniz seviyesine göre daha dü- Denge buhar basıncı sıvının cinsine, saflık derecesine ve sıcaklı-
şüktür. Dış basınç düştükçe ğa bağlıdır. Sıcaklık değişmediği sürece buhar basıncı değişmez. Her-
kaynama noktası düşer. Düşük hangi bir sıvının sıcaklığı arttırılırsa buhar hâline geçen molekül sa-
sıcaklıkta yemekler daha uzun yısı artacağı için sıcaklığa bağlı olarak denge buhar basıncı da artar.
sürede pişer. Sıvının denge buhar basıncı; sıvının içinde bulunduğu kabın hac-
mine, şekline ve sıvı miktarına bağlı değildir.

162