Page 17 - Kimya 9 | 4. Ünite

Maddenin Hâlleri

Neler Kazanılacak? Sıvılarda viskoziteyi etkileyen faktörler açıklanacaktır.
a) Viskozitenin moleküller arası etkileşim ile ilişkilendirilmesi,
b) Farklı sıvıların viskozitelerinin sıcaklıkla ilişkisi öğrenilecektir.
c) Farklı sıcaklıklarda su, gliserin ve zeytinyağının viskozite deneyleri yapılarak elde edilen sonuçlar
karşılaştırılacaktır.

4.3.2. VİSKOZİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER CH 2 OH
o -3
.
20 C’ta suyun viskozitesi 1,0x10 Pa s gliserinin viskozitesi 1,42
.
Pa s dir. Sıvıların viskoziteleri neden birbirinden farklıdır? Viskozite- CH OH
yi etkileyen faktörler nelerdir? Ortam şartlarını değiştirerek gliserinin
viskozitesini suyun viskozitesine eşit hâle getirebilir miyiz?
CH 2 OH H OH
MOLEKÜLLER ARASI ETKİLEŞİM Gliserin Su
Gliserinin viskozitesinin suyun viskozitesinden büyük olmasının
Görsel 4.3.3: Gliserin ve suyun
nedeni moleküller arasındaki etkileşimlerinin farklı olmasıdır. molekül yapısı
Moleküller arası kuvvetleri büyük olan sıvılar, moleküller arası
kuvvetleri zayıf olan sıvılara göre daha yüksek viskoziteye sahiptir.
Görsel 4.3.3’te gliserin ve suyun molekül yapısı incelendiğinde
gliserinin viskozitesinin yüksek olduğunu tahmin edilebilir. Bunun
nedeni, gliserindeki hidrojen bağı sayısının sudaki hidrojen bağı sa-
yısından fazla olmasıdır. Moleküller arasındaki etkileşimler arttıkça
moleküllerin birbirinin yanından kayması güçleşir. Böylece vizkozi-
te artar.
Moleküller arası etkileşimler yanında molekülün kütlesi de vis-
koziteyi etkiler. Örneğin gliserinin molekül kütlesi 92 g/mol, suyun
molekül kütlesi 18 g/mol olduğu için gliserinin viskozitesi daha bü-
yüktür.
Viskozite
SICAKLIK ETKİSİ
Reçel, bal, fındık ezmesi gibi yiyecekler buz dolabından çıkartıl-
dığı zaman ekmeğe kolay sürülemez. Bu yiyecekler oda koşullarında
bırakıldığı zaman daha kolay sürülebilir. Bu durumun nedeni yiyecek-
lerin vizkozitesinin azalmasıdır.
Sıcaklık arttıkça moleküller arasındaki çekim kuvvetleri azalaca-
ğı için sıvının viskozitesi azalır, akıcılığı artar (Grafik 4.3.1). Sıcaklık
Sıcaklık
azaldıkça moleküller arasındaki çekim kuvvetleri artacağı için sıvının
Grafik 4.3.1: Sıvıların viskozitesi sıcaklık
viskozitesi artar.
arttıkça azalır.
Yollara asfalt dökülürken ziftin yayılması, sanayide şişeleme iş-
lemlerinin kolaylaştırılması, boyaların yüzeye kolay sürülmesi, mo-
torda ısınan yağın daha akıcı olması işlemlerinde viskozitenin sıcak-
lık etkisiyle değişmesinden yararlanılır.

Endüstride viskoziteyi uygun aralıkta tutabilmek için kullanılan kimyasal maddelerin neler olduğunu
araştırarak bunların çevre ve insan sağlığı açısından fayda ve zararlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.

GELECEĞİN NOBEL ÖDÜLÜ ADAYLARINA

Viskoziteyi etkileyen doğal ve yapay kimyasalları araştırarak viskoziteyi değiştirmek için farklı madde-
lerle deneyler yaparak TÜBİTAK projesi hazırlayınız.

159