Page 15 - Tarih 10 - Ünite 3

DEVLETLEŞME SÜRECİNDE
SAVAŞÇILAR VE ASKERLER

Kazasker Çandarlı Kara Halil, Pencik sis-
temi ile toplanan askerden yeni bir askerî
teşkilat kurma fikrini ortaya attı. Kurulan
bu askerî teşkilata “Yeniçeri Ocağı”, as-
kerlerine ise “Yeniçeri” adı verildi (Görsel
3.14). Yeniçeri Ocağı, Avrupa’da ilk daimî
orduydu. Osmanlı ordusunun etkin bir un-
suru olan Yeniçeriler, savaşlarda Osmanlı
Devleti’ni üstün kılan kuvvetti. Bunun ya-
nında yeniçeriler, padişahın merkeziyetçi
otoritesinin başlıca aracı ve destekçisi
olmuştu.
Yeniçeri Ocağı’nın asker ihtiyacı başlar-
da Pencik sistemi ile karşılanıyordu. Bu Görsel 3.14
sisteme göre esirler arasından seçilenler, Yeniçeriler (Temsilî)
Anadolu’daki ailelerin yanına verilir ve burada Türk İslam âdet ve
geleneklerini öğrenirdi. Daha sonra bu esirler, askerî eğitim için
“Acemi Ocağı” adı verilen teşkilata alınırdı. İlk Acemi Ocağı I. Murad
zamanında Gelibolu’da kuruldu. Bir askerî okul statüsündeki bu
ocak, sadece Yeniçeri Ocağının değil bütün Kapıkulu yani merkez
ocaklarının asker ihtiyacını karşılardı. Acemiler eğitim ve hizmet-
lerini tamamladıktan sonra yeniçeri olarak atanır ve başlarına ak
börk giydirilirdi. Ancak Ankara Savaşı’ndan sonra Pencik sistemi
devam ettirilemedi.

Osmanlı Devleti’nde Pencik sistemi ne zaman uygulanmaya CEVAPLAYALIM
başlanmış ve hangi olaydan sonra uygulanmasında zorluklar
yaşanmıştır?

Pencik sisteminin uygulanamaması nedeniyle Kapıkulu Ocaklarının
asker ihtiyacı karşılanamadı. Bunun için Rumeli’deki Hristiyan halk-
tan devşirme yöntemiyle belirli sayıda çocuğun alınmasına karar
verildi. Daha önceki Türk İslam devletlerinde pek uygulanmayan
bu sistem, Çelebi Mehmet zamanında uygulanmaya başladıysa da
II. Murad zamanında kanun hâline getirilmişti. Devşirme Kanu-
nu’na göre Osmanlı halkından, şartları elverişli Hristiyan çocuklar
belli bir eğitimden geçirildikten sonra Kapıkulu askeri yapılmıştı.
Devşirme sistemi, başlangıçta sadece Osmanlı Devleti’nin Avru-
pa’daki topraklarında uygulanmıştı. Bu sistem için ihtiyaca göre
sadece Balkanlardan değil bazen Orta Anadolu’dan çocuklar da
devşirilmiş hatta Kafkasya’dan da devşirme alındığı olmuştu.
Böylece imparatorluk sınırları içerisindeki bütün Hristiyan halk
bu uygulamaya tabi tutulmuştu.

Osmanlılar Musevi toplumundan devşirme almamıştır. Bunun
sebebi Yahudi aleyhtarlığı değil Yahudilerin şehir toplumu
olmasıdır. Şehirde yaşayan çocuklar devşirme olarak alınma-
mıştır. Çünkü bu çocuklar kültür bakımından artık kendine BİLİYOR MUSUNUZ?
göre bir kişiliğe kavuşmuştur.

87