Page 12 - Tarih 10 - Ünite 3

3. ÜNİTE

Osmanlı Devleti’nin asıl savaş gücünü, eyalet askerleri yani Tı-
marlı Sipahilerin de içinde olduğu askerî birlikler teşkil etmiştir.
Böylece devlet tımar sistemi sayesinde her an savaşa hazır büyük
bir askerî kuvvet bulundurmuştur. Osmanlı Devleti’nde Tımarlı
Sipahilerden başka yine eyalet askeri statüsünde akıncılar, deliler,
yörükler, beşliler, yayalar ve müsellemler gibi yardımcı kuvvetler
kullanılmıştır. Bu kuvvetler daha çok öncü, geri hizmet ve kale
kuvvetleri şeklinde görevlendirilmiştir.

Deliler
Mecazen korkusuz, gözü pek, atılgan anlamında kullanı-
lan deli kelimesi, tarih terimi olarak delice cesaret ve
atılganlıklarından dolayı bir askerî zümreyi ifade ederdi.
Bunlar, şecaat ve cesaretleriyle meşhur olup düşmana
korkusuzca saldırmaları ve gözlerini budaktan esirgeme-
meleri nedeniyle deli olarak adlandırılmıştı. Deliler, sefere
ordunun önünde gider, savaş sırasında düşman saflarını
yarar, düşman ordusunda esirler alarak onlar hakkında bilgi
edinilmesini sağlardı. Savaşlarda hızlı hareket etmeleri
gerektiği için ağır zırh ve silahlar kullanmaz, genelde
hafif piyade silahları ve zırhları kullanırdı. Deli zümre-
sine mensup süvariler, silah olarak eğri pala, mızrak ve
atlarının eyerine takılmış bozdoğanlar kullanırdı. Bir
delinin ayırt edici özelliği, sıradışı ve süslü kıyafetiydi.
Deliler (Görsel 3.11); benekli sırtlan, samur, kaplan,

Görsel 3.11 leopar veya kar leoparı derisinden yapılmış, üzerinde
Deliler (Temsilî) kartal kanatları ve tüyleri takılmış gösterişli bir başlık
kullanırdı. Üzerlerine ise sırtlarını kapatacak şekilde leopar,
ÖRNEK METİN kaplan veya aslan postunu geçirirdi (Gündüz, 2012, s.170’ten
düzenlenmiştir).

Yeniçeri Ocağı ve Tımarlı Sipahiler
Osmanlı Devleti, Orta Doğu ve Doğu Avrupa’daki ekonomik, sosyal
ve kültürel yapıyı değiştirmeden korumayı başarmıştır. Bu yapıyı
nasıl ve hangi amaçlarla korumaya çalıştığı önemlidir. Bu bölge-
lerde uygulanan sıkı idari, mali ve sosyal politikalar sayesinde
Osmanlı Devleti, tarım ve ticaret faaliyetlerini artırmıştır. Askerî ve
adli kurumlardaki teşkilatlanma da bu doğrultuda geliştirilmiştir.
Osmanlı Devleti’nde askerî güç olarak eyalet askerleri ve yeniçe-
riler etkin bir şekilde kullanılmıştır. Merkezde Kapıkulu askerleri
ile eyaletlerde Tımarlı Sipahilerden oluşan Osmanlı ordusu, XVI.
yüzyılın sonlarına kadar dünyada önemli düzenli ordulardan ol-
muştur. Askerî eğitim alarak yetiştirilen Tımarlı Sipahiler hem
tarım ekonomisini hem de bölge halkının mal ve can güvenliğini
korumuştur. Büyük çoğunluğu İstanbul’da bulunan yeniçeriler ise
daha çocuk yaşta başlayan özel bir askerî eğitimle yetiştirilmiş
seçkin askerlerden oluşmuştur.

Devletin şehir ve kasabalarında belirli süreler için görevlendiri-
len yeniçeriler, buralarda halkın can ve mal güvenliğini, sosyal,

84