Page 22 - Tarih11 - Ünite 3

3. ÜNİTE

3.3. MEHMET ALİ PAŞA’NIN GÜÇ KAZANMASI

TARTIŞALIM Osmanlı Devleti’yle Avrupalı devletler arasındaki rekabette
Mısır’ın önemi nedir?
Fransa, İngiltere ile giriştiği rekabette 1798’de İngiliz güçlerini
Hindistan’da yok etmeyi amaçlamış ve bunun için önce Mısır’ın
işgal planını yürürlüğe koymuştur. Mısır’ı alarak Süveyş Kanalı
üzerinden Hindistan’a ticaret yapmayı hedefleyen Fransa, Yedi Yıl
Savaşlarıyla kaybettiği sömürgeleri de Mısır’ı işgal ederek telafi
etmek istemiştir. Bu hedefler doğrultusunda Napoleon komuta-
sında harekete geçen Fransız ordusu, İskenderiye ve Kahire’yi
ele geçirerek Mısır’ı işgal etmiştir. Napoleon’un Mısır’ı işgaliyle
unutulmaya yüz tutmuş olan Doğu Akdeniz Havzası tekrar dünya
gündemine girmiştir.
Napoleon’un Mısır’ı işgal etmesi, Osmanlı Devleti ile Avrupalı
devletlerin büyük tepkisine neden olmuştur. Bu sorunu tek
başına çözemeyeceğini düşünen Osmanlı Devleti, İngiltere
ve Rusya’nın desteğini alarak Fransa’ya 1798’de savaş ilan
BİLİYOR MUSUNUZ? etmiştir. Böylece Osmanlı Devleti, ilk defa topraklarını işgal
eden bir ülkeye karşı Avrupalı devletlerle iş birliğine gitmiştir.

Fransızların Mısır’ı işgal etmesinden farklı sebeplerle kaygı duyan
Avusturya da İngiltere’nin yanında savaşa girmiştir. Bu arada Mısır
üzerinden Filistin’e ilerleyen Fransız kara ordusu, Akka önlerine
gelmiştir (Görsel 3.20). Burada Cezzar Ahmet Paşa komutasında-
ki Osmanlı birlikleri karşısında başarısız olan Napoleon, Mısır’a
dönmek zorunda kalmıştır. Ardından
Osmanlı ordusu, Mısır’a girdiyse de
başarısız olmuş ve Filistin’e geri çe-
kilmiştir. İngilizlerin Süveyş’e çıkması
üzerine Fransızlar Mısır’ı boşaltmak
zorunda kalmıştır.
Mehmet Ali Paşa, Mısır’ı Fransız iş-
galinden kurtarmak için 1799 yı-
lında Kavala’dan gönderilen seçme
askerlerin başında Kahire’ye gelmiş-
tir. Fransızların Kahire’yi boşaltma-
sından sonra kısa sürede buradaki
başıbozuk askerleri yönetimi altına
alan Kavalalı Mehmet Ali Paşa, bu
askerlerin komutanı olmuştur. Meh-
Görsel 3.20
Napoleon’un Akka saldırısı met Ali Paşa, hızlı bir şekilde Mısır’da kendi otoritesini kurmayı
(Tablo) başarmış ve bu nedenle 1805’te buraya vali olarak atanmıştır.
Mehmet Ali Paşa, Osmanlı toprağı olmasına rağmen Mısır üzerin-
de söz sahibi olan Kölemen beylerinin etkisini ortadan kaldırarak
Mısır’ın tek hâkimi hâline gelmiştir. Mehmet Ali Paşa’nın Mısır’da
giderek güç kazanması, Osmanlı yönetimini rahatsız etmiştir. Bu
nedenle Selanik ve Kavala valiliklerine tayin edilen Mehmet Ali
Paşa bunu kabul etmeyerek Mısır’da kalmıştır. Bu suretle Mısır’a

108