Page 6 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 6.Ünite

II. DÜNYA SAVAŞI SONRASINDA TÜRKİYE VE DÜNYA

CHP, 1947’de yapılacak olan milletvekili genel seçimlerini bir yıl öne aldı.
Seçimlerin 21 Temmuz 1946’da yapılması kararlaştırıldı. Seçimlerin erkene
alınması nedeniyle DP, ülke genelindeki parti örgütlenmesini tamamlayama-
dan seçimlere katılmak zorunda kaldı. 21 Temmuz 1946’da yapılan erken ge-
nel seçimde, CHP dışında milletvekili çıkarabilen tek siyasal parti DP oldu.
Bu seçimlerde CHP 395, DP 64, Bağımsızlar 6 milletvekili çıkarttı. Demokrat
Parti; açık oy, gizli sayım yöntemi nedeniyle seçimde usulsüzlüklerin yaşan-
dığını belirtti ve seçim sonuçlarına itiraz etti. Ancak DP’nin yaptığı itirazlar
sonuç vermedi. 1946’da yapılan seçim, Türk siyasi tarihinin tek dereceli ve
çok partili ilk genel seçimleri oldu (Görsel 6.2-6.3).

Görsel 6.4: Adnan Menderes’in
seçim mitingi

Görsel 6.2: 1950 yılı CHP Seçim Afişi Görsel 6.3: 1950 yılı DP Seçim Afişi

Düşün ve Tartış
CHP ve DP seçim afişlerine bakarak bu partilerin seçimde belirlediği
önceliklerini kıyaslayınız.
16 Şubat 1950’de TBMM’de yeni seçim yasası kabul edildi. Seçimlerin tek
dereceli, gizli oy ve açık sayım esasına göre yapılması kararlaştırıldı. Seçim-
ler yargı denetimine alındı. Seçimleri yönetmek amacıyla Yüksek Seçim Ku-
rulu kuruldu. Adnan Menderes, yeni seçim yasasını “Demokrasinin Sakarya
Zaferi” olarak nitelendirdi. Fakat DP’nin karşı çıkmasına rağmen seçimlerde
çoğunluk sistemi uygulaması devam etti. 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimler
DP’nin zaferiyle sonuçlandı. Seçimlerde çoğunluk sistemi uygulandığı için,
DP ile CHP arasında oy oranı bakımından çok büyük bir fark olmamasına
rağmen, iki partinin milletvekili sayılarında büyük farklılık oluştu. Böylece
14 Mayıs seçimleriyle, 27 yıl süren tek parti iktidarının ardından, ilk defa
halkın oylarıyla Türkiye’de siyasi iktidar değişmiş oldu (Görsel 6.4).

Tablo 6.2: 14 Mayıs 1950 Seçimlerinin Sonuçları
Partiler Oy Oranı % Milletvekili
Demokrat Parti 53.59 408

CHP 39.98 69
Millet Partisi 3.03 1
Millî Kalkınma Partisi 00.11 -
Bağımsızlar 3.40 9
Toplam 100 487

ABD Marshall Planı’nı uygulamaya koydu. Pakistan bağımsızlığını kazandı.
1947 1947

178