Page 8 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 6.Ünite

II. DÜNYA SAVAŞI SONRASINDA TÜRKİYE VE DÜNYA

Sıra Sizde
Kırsal kesimden büyük kentlere yapılan göçlerin ortaya çıkardı-
ğı genel sıkıntıların neler olabileceği üzerinde tartışınız.
İkinci Dünya Savaşı sonrası modern baskı ve gazetecilik yöntemlerinin gün-
lük basına girmeye başlaması, siyasal ve sosyal hareketliliğin artması ve ba-
sınla ilgili ifade özgürlüğünü kolaylaştırıcı düzenlemeler, basının içerik ve
sayısal açısından hızla gelişmesine yol açmıştır. Ayrıca çok partili yaşama
geçişle birlikte toplumun siyasete katılımındaki artış, basını da daha zengin
bir tartışma ortamına yönlendirmişti. Bu dönemde, basındaki ve edebiyat der-
gilerindeki nitel değişimler, okur kitlesinin artması gibi nedenlerin de etkisiy-
Görsel 6.6: Muhsin Ertuğrul le edebiyat dergilerinde yoğun bir tartışma ortamı olduğu gözlemlenmiştir.
Buna bağlı olarak 1945-1950 yılları arasında Türkiye’de yayımlanan dergi
sayısının neredeyse iki katına çıkmıştır. Bu dönemin kültürel hayatına katkı-
da bulunan edebiyat dergilerinden başlıcaları; Hisar, Varlık, Mavi, Yeditepe,
Pazar Postası, Markopaşa ve Büyük Doğu’dur.

Edebiyatta Orhan Veli, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat’ın oluşturduğu
Garip Akımı ön plana çıktı. Bu akıma bağlı şairler, şiirde her türlü kurala ve
kalıplara karşı çıkıp günlük konuşma diliyle beraber sokaktaki insanı şiire
soktular. Garip Akımı toplumun büyük bir kesiminde ilgiyle karşılansa da
edebiyat çevresinde tartışmaları da beraberinde getirdi. Garip Akımı dışın-
da kalan şairler Türk şiirinde yenilik arayışlarını sürdürmeye devam ettiler.
Roman türünde Anadolu ve Anadolu insanın hayatı toplumcu gerçekçi bir
çizgide ele alınıp işleyen birçok eser yazıldı.

10 Haziran 1949’da, Devlet Tiyatrolarının Kuruluşu Hakkında Kanun’un çı-
karılmasıyla kültürel hayatta önemli bir adım atıldı. Devlet Tiyatrosu ve Ope-
rası Genel Müdürlüğüne Muhsin Ertuğrul atandı (Görsel 6.6). Devlet Tiyat-
rolarında Shakespeare (Şekspir), Moliere (Molyer), Goethe (Göthe), Çehov
gibi yabancı yazarların eserlerinin yanı sıra Ahmet Kutsi Tecer, Oktay Rifat
ve Cevat Fehmi Başkut gibi yerli sanatçıların eserleri de sergilendi.

Kuyruklu Şiir

Uyuşamayız, yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyeceğin, kalaylı kapta;
Benimki aslan ağzında;
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik.

Ama seninki de kolay değil, kardeşim;
Kolay değil hani,
Böyle kuyruk sallamak Tanrının günü.

(Orhan Veli Kanık Bütün Şiirleri s. 120)

Düşün ve Tartış
Dönemin şiir anlayışını yansıtan Garip Akımı temsilcilerinden Orhan
Veli Kanık’a ait yukarıda verilen şiiri okuduğunuzda dönemle ilgili ne
gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

İsrail Devleti kuruldu. Arap-İsrail Savaşı başladı.

1948 1948
180