Page 5 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 7.Ünite

7. Ünite

Sıra Sizde
ABD ve SSCB arasında 1960 sonrasındaki rekabetin dünyada Oku-yorum
görülen etkileri neler olabilir?
Bağlantısızlığın, yani hiçbir bloğa
veya askerî ittifaka bağlı olmama ha-
1960 yılından itibaren Soğuk Savaş yerini Yumuşama (Detant) Dönemi’ne reketinin ilk teşkilatlanması, Yugos-
bıraktı. Yumuşama Dönemi’ne geçişi sağlayan başlıca etmenler şunlardır: lavya lideri Tito ile Mısır Başbakanı
Nasır’ın teşebbüsü ile 1961 yılında
1. Doğu Bloku arasında meydana gelen çatlaklar (Yugoslavya ve Çin’in olmuştur. Bu iki liderin teşebbüsü
SSCB ile ters düşmesi), ile 1-6 Eylül 1961 günlerinde Belg-
rad’da 25 tarafsız ve bağlantısız
ülkenin katılması ile bir konferans
2. ABD ve SSCB arasında 1962’de meydana gelen Küba Krizi ile kendi- toplandı. Toplantının sonunda 27
sini gösteren küresel çapta bir nükleer savaş tehlikesinin ortaya çıkması maddelik bir bildiri yayımlandı.
sayılabilir. Bildiride, her türlü koloniyalizm ve
sömürgeciliğe karşı geliniyor, sö-
Yumuşama Dönemi’nde bloklarda meydana gelen yapı değişikleri, Doğu ve mürgelerin bağımsızlık hareketle-
Batı Bloklarının yakınlaşmasını sağladı. Böylece önceki yıllara göre blokla- rinin desteklenmesi isteniyor, bil-
rın arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar, daha yumuşak bir biçimde çözülme- hassa Kongo, Angola, Cezayir’in
ye başlandı. Bunun en somut adımları şunlardır: bağımsızlık hareketleri destekleni-
yor, Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki
ırkçı ayrım mahkûm ediliyor, Filistin
1. 1972’de SALT I ve 1979’da SALT II Antlaşmalarının imzalanmasıyla Arap halkının tüm haklarının tanın-
ABD ve SSCB’nin nükleer silahlarını azaltma girişimleri, ması, yabancı üslerin kaldırılması,
genel ve tam bir silahsızlanma, bü-
2. Blokların birbirlerinin varlıklarına saygı göstereceklerini taahhüt ettikleri tün nükleer silahların yasaklanması,
Helsinki Sözleşmesi’ni imzalamaları. büyük devletlerin kısa zamanda si-
lahsızlanma antlaşması imzalamaları
Bloklar arasındaki siyasi gerginliği bitirmek için atılan olumlu adımlar reka- ve Çin’in Birleşmiş Milletlere kabulü
beti tümüyle ortadan kaldırmadı. Siyasi askerî ve ekonomik alanlardaki ülke- isteniyordu.
Prof. Dr. Fahir Armaoğlu, 20.Yüzyıl Siyasi
ler arası rekabet, düşük yoğunluklu da olsa tüm hızıyla devam etti. Tarihi, s.564-565. (Kısaltılmış ve sadeleş-
tirilmiştir.)

Sıra Sizde Belgrad Konferansı sonuç bildi-
Yumuşama Dönemi’nde devletlerin izlediği politikalar nasıl bir risine bakarak Bağlantısızlar Blo-
değişime uğramıştır? ku’nun temel düşüncesini tespit
ediniz.
7. 1. 2. Arap-İsrail Savaşları

1948’de Filistin toprakları üzerinde İsrail Devleti’nin kurulmasıyla Orta
Doğu’da başlayan gerginlik, uzun soluklu savaş dönemini başlattı. Filistin
topraklarının üzerinde İsrail’in kurulmasına karşı çıkan Arap devletleri bu
oluşumu tanımadılar ve 1948’de Filistin’in Yahudiler ve Araplar arasında bö-
lüşülmesini öngören Birleşmiş Milletler kararını önlemek için savaşa gitme
kararı aldılar. Arapların yenilgisiyle biten 1948’deki ilk Arap-İsrail Savaşı,
sorunları çözmedi. Aksine uzun yıllar taraflar arasında çatışmaların yaşanaca- Bilgi Notu
ğı bir dönemin başlangıcı oldu. Orta Doğu’da 1978’de Mısır ve İsrail arasında
imzalanan Camp David (Kemp Deyvid) Antlaşması’na kadar İsrail ve Arap SALT I ve SALT II (Strategic Arms
Limitation Talks -Stratejik Silahları
devletleri arasında üç önemli savaş daha yaşandı. Azaltma Görüşmeleri) Antlaşmala-
rı: Nükleer silahların sınırlandırılma-
Süveyş Bunalımı sı konusunda 1969’da Helsinki’de
ABD-SSCB arasında gerçekleştiri-
1952’de Hür Subaylar tarafından gerçekleştirilen askerî darbeden sonra Mısır len görüşmeler ve sonucunda im-
devlet başkanlığını ele geçiren Albay Abdünnâsır, Süveyş Kanalı’nı millîleş- zalanan antlaşmalara verilen isim-
tirdi. 1881’den beri Mısır’da etkin olan İngiltere’nin ülkeden tamamen çekil- dir. SALT-I 1972’de Moskova’da,
mesini istedi. Bu girişime İngiltere tepki gösterdi. İngiltere, Fransa ve İsrail SALT-II 1979’da Viyana’da
İmzalandı.
aralarında anlaşarak Abdünnâsır’ın bu hamlesini önlemek istediler.

Bandung Konferansı toplandı. Mısır-İsrail Savaşı başladı.
1955 1956

199