Page 8 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 7.Ünite

TOPLUMSAL DEVRİM ÇAĞINDA DÜNYA VE TÜRKİYE

Sıra Sizde
Camp David Antlaşmaları imzalanmasına rağmen Orta Do-
ğu’da bir barış ortamının sağlanamamasının sebepleri neler
olabilir?

Antlaşmalara göre İsrail, Sina Yarımadası’nı Mısır’a geri verecek, Mısır da
İsrail’in siyasi varlığını tanıyacaktı. Böylece kurulduğu 1948’den bu yana İs-
rail’in siyasi varlığını, bir Arap devleti ilk kez resmen kabul etti. Camp David
Antlaşmaları, Mısır ve Ürdün’de ABD etkisini artırdı. Antlaşmalara şiddetle
karşı çıkan Arap devletlerinden Suriye, Irak, Libya, Güney Yemen ve Cezayir,
bir “Red Cephesi” kurarak SSCB’ye yaklaştı.

Sıra Sizde
İngiltere ve Fransa’nın Orta Doğu’da siyasi üstünlüğünü, ABD
ve SSCB’ye bırakması, Orta Doğu toplumlarına nasıl bir deği-
şim yaşatmıştır?

7. 1. 3. İran-Irak Savaşı

Yumuşama Dönemi’nde Orta Doğu’da meydana gelen önemli çatışmalardan
biri de Irak ve İran arasında çıkan savaştı. Bu savaşın çıkmasındaki temel et-
menler; Irak ve İran’ın Basra Körfezi üzerinde hâkimiyet kurma mücadelesi,
Şattülarap su yolu meselesi, dinî ve etnik anlaşmazlıklardı.

Irak ve İran, Şattülarap su yolunun sınırlarının çizilmesi konusunda XX.
yüzyıl başından itibaren anlaşmazlık içindeydiler. 1975’te Cezayir Antlaş-
ması’nın imzalanmasıyla sorun çözülmüştü. Fakat İran’da 1979’da Şah Re-
jimi’nin yıkılması ve dinî lider Ayetullah Humeynî’nin önderliğinde İslam
Cumhuriyeti’nin kurulması bu dengeyi bozdu (Görsel 7.5). Baas Partisi-
nin egemen olduğu Irak ile İran İslam Cumhuriyeti arasında ilişkiler tekrar
gerginleşti. Irak’ın devlet başkanı Saddam Hüseyin, İran’ı ülkesindeki Şiî
Müslümanları isyana teşvik ettiği gerekçesiyle suçladı (Görsel 7.6). Saddam
Hüseyin’in asıl amacı İran’da gerçekleşen devrim sonrası zayıflayan İran or-
dusunun durumundan yararlanarak saldırıya geçmek ve Şattülarap su yolu-
nun denetimini ele geçirmekti.

Görsel 7.5: İran dinî lideri Görsel 7.6: Irak Devlet Başkanı
Ayetullah Humeynî Saddam Hüseyin

Londra Antlaşması’yla resmen
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluş süreci başladı. 27 Mayıs Askerî Darbesi yapıldı.

1960 1960
202