Page 10 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 7.Ünite

TOPLUMSAL DEVRİM ÇAĞINDA DÜNYA VE TÜRKİYE

7. 2. 1960 SONRASI TÜRK DIŞ POLİTİKASINI
ETKİLEYEN GELİŞMELER

Görsel 7.7: Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan bir görüntü
Araştır Öğren Paylaş

1. Bir devletin komşusu olan devletlerle ilişkilerini yönlendiren konu-
lar neler olabilir?
2. Bir devlet, terörle mücadelede hangi yöntemleri kullanırsa başarı
elde eder?
7. 2. 1. Kıbrıs Sorunu ve Kıbrıs Barış Harekâtı

Kıbrıs Sorunu’nun Ortaya Çıkması

Anadolu Yarımadası’na uzaklığı 72 km olan Kıbrıs Adası, Türkiye’nin Ak-
deniz güvenliği için çok önemli bir konumdadır. Osmanlı Padişahı II. Selim
Dönemi’nde 1571 Kıbrıs Seferi sonucunda Ada Türk egemenliğine girdi.
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Osmanlı egemenliğindeki Kıbrıs
Adası İngiltere tarafından işgal edildi. 1914’te başlayan I. Dünya Savaşı’nda
Osmanlı Devleti ile İngiltere’nin rakip taraflarda yer alması üzerine İngiltere,
Kıbrıs Ada’sını imparatorluğuna kattığını ilan etti. 1923 Lozan Barış Antlaş-
Bilgi Notu
ması ile Kıbrıs Adası’nda resmen İngiliz egemenliğini dönemi başladı.
Enosis, Megali İdea hedefi çer-
çevesinde Kıbrıs’ın Yunanistan’a 1974 Kıbrıs Barış Harekatı (Görsel 7.7) sürecini başlatan Kıbrıs sorunu, II.
bağlanmasını, ilhak edilmesini ifa- Dünya Savaşı’ndan sonra Yunanistan’ın Ada ile daha fazla ilgilenmesiyle
de etmektedir. Kelime anlamı ile ortaya çıktı. Yunanistan 1951’de Ada’nın kendi yönetimine bırakılması için
“ilhak” demek olan Enosis (yani İngiltere’ye başvurdu fakat olumsuz cevap aldı. Yunanistan, 1954’te Birleş-
adanın Yunanistan’a bağlanması) miş Milletlere başvurarak Kıbrıs’ın kendi kaderini belirlemesi için Ada’da
ilk Megali İdea haritasının çizildiği halk oylaması yapılmasını talep etti. Yunanistan’ın amacı, halk oylamasıyla
1791 yılından beri gündemde olan
bir konudur. Ada’nın çoğunluğunu oluşturan Rumlar sayesinde Kıbrıs’ın kendisine bağ-
lanmasını sağlamaktı. Yunanistan’ın bu girişimi de BM tarafından kabul gör-
medi. Fakat bu girişim, Türkiye’nin de Kıbrıs Sorunu ile ilgilenme sürecini
EOKA, (Yunanca: Ethniki Organo-
sis Kyprion Agoniston: Kıbrıslıla- başlattı. Böylece Kıbrıs, 1954’ten itibaren Türkiye’nin dış politikasının en
rın Millî Mücadele Örgütü), Kıbrıs önemli meselesi hâline geldi.
Rumlarının Kıbrıs’ta kurduğu silahlı
bir örgüttür. EOKA, Kıbrıs Rumla- Sıra Sizde
rının Enosis amacını gerçekleş- Lozan Barış Antlaşması’nda Kıbrıs’ın konumu hakkında kesin
tirmeyi hızlandırmak için Birleşik bir karar verilmesine rağmen neden 1954’te tekrar bir egemen-
Krallık idaresine karşı kurulmuştur. lik sorunu ortaya çıkmıştır?

Yeni anayasa kabul edildi. İlk yerli otomobil “Devrim” üretildi.
1961 1961

204