Page 12 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 7.Ünite

7. ÜNİTE

Müftüsü Rahmetullahu Efendiye yazdığı mektuptan çıkan hâdiseyi incelediği vakit, Mustafa Kemal’in
nereye doğru yöneldiği belli idi. Bize göre artık büsbütün kurtulacaktık. Başkalarına göre yeniden çile
dolduracaktık.
Zaferi unutmuş gibiydi. Birçoklarının son zannettiği şey, onun için başlangıçtı. Mustafa Kemal de İstan-
bul’a dönerek Halife-i Ruy-u zemin ve Padişah-ı Osmaniyan, Abdülmecit Han Hazretlerinin istanbolinli
sadrâzamı olmak niyeti yoktu. Osmanlı tarihinin bitmiş olduğuna inanmak lâzımdı.
Trende İstanbul’a dönerken kompartımanlara ayrılmıştık. Hızlı konuşanlarımız, fısıldaşanlarımız, büs-
bütün susanlarımız ve derin kaygılar içine gömülenlerimiz vardı.
Mustafa Kemal, yeni seçimleri ve yeni partiyi hazırlıyordu. Pek az kimseler yeni bir devlet kurulduğu-
nun farkında idiler.
Falih Rıfkı ATAY, Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

akıl vermek : Akıl öğretmek. salık vermek : Tavsiye etmek.
bahtiyar : Mutlu. süngü : Tüfek namlusunun ucuna takı-
başyaver : Emir subayı. lan küçük kılıç biçiminde delici
silah.
endâm : Vücut, beden, boy bos.
tahkiye : Bir olayı anlatmadaki düzen,
esvap : Giysi.
anlatış düzeni.
halife-i ruy-ı zemin : Yeryüzünün halifesi.
ültimatom : Bir devletin başka bir devlete
hiciv : Yergi. verdiği ve hiçbir tartışma veya
inşa : (Metinde) Düzyazı veya şiir karşı koymaya yer bırakmaksı-
kaleme alma, yazıya dökme. zın, tanıdığı sürede isteklerinin
karargâh : Bir birlik veya kurumun, yerine getirilmesini istediği
kumandan ile yardımcı şube ve nota
bölümlerinden oluşan kuruluş. yılgı : Fobi.
müşir : Miralay. zırh : Savaşlarda ok, kılıç, süngü vb.
nüans : İnce ayrım. silahlardan korunmak için gi-
yilen, demir ve tel levhalardan
rıhtım : Bir akarsu veya deniz kıyısında
yapılmış giysi.
doldurularak yapılmış, gemi-
lerin indirme bindirme veya
yükleme boşaltma yapabileceği
yer.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metin, Falih Rıfkı Atay’ın Atatürk’le ilgili anılarının yer aldığı Mustafa Kemal’in Mü-
tareke Defteri adlı eserinden alınmıştır. Metinde Mustafa Kemal’i görmek üzere Yakup Kadri’yle bera-
ber İzmir’e gidişleri, orada Mustafa Kemal’le görüşmeleri, halkın Mustafa Kemal’e gösterdiği yoğun
ilgi vb. anlatılmıştır.
Falih Rıfkı Atay’ın Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri adlı eseri, Türk edebiyatında anı türüne ör-
nektir. Yazar bu eserde; Mustafa Kemal’le ne zaman ve nasıl tanıştığını, Mustafa Kemal’in rejim de-
ğişikliğini haber verişini, yazı ve dil inkılabıyla ilgili anılarını vb. konu edinmiştir. Söz konusu anı-
larında akıcı, yer yer şiirsel bir üslup kullanmıştır. Eser, gerek işlenen kişiler gerekse olaylar yönüyle
dönemin sosyal ve siyasi hayatına ışık tutması bakımından önemli bir kaynak niteliğindedir.
Cumhuriyet Dönemi, edebî tür çeşitliliği yönüyle oldukça zengin bir dönemdir. Bu dönemde anı

258