Page 4 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 7.Ünite

7. Ünite

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Biyografi

Biyografi (yaşam öyküsü), alanında tanınmış bir kişinin hayatını anlatan yazı türüdür. Biyografi tü-
ründe siyaset, bilim, sanat, spor vb. alanlarda tanınmış insanların hayatı; bilgi, belge ve tanıklara da-
yanılarak, tarafsız ve gerçekçi bir şekilde anlatılır. Kişinin değeri, benzerlerinden farklı yönleri anlatılır.
Biyografilerde bazen anılardan da yararlanılır. Açık, sade bir dille yazılan biyografide kronolojik bir
sıra izlenebilir. Diğer öğretici metinlerde olduğu gibi biyografilerde de anlatıcı kurmaca bir kişi değil,
yazarın kendisidir.

Eski Yunan edebiyatında Plutarkhos’un Hayatlar, İngiliz edebiyatında William Roper’in (Vilyım
Rupır) Sir Thomas More’un (Sör Tamıs Mor) Hayatı ve James Boswell’in (Ceymis Bozvel) Samuel John-
son’un (Semyul Cansın) Hayatı, Avusturya edebiyatından Stefan Zweig’ın (Ştefan Svayg) Üç Büyük Usta
dünya edebiyatının tanınmış biyografilerindendir.
Tanzimat Dönemi’nde Beşir Fuat’ın Victor Hugo, Namık Kemal’in Evrak-ı Perişan, Recaizade Mah-
mut Ekrem’in Kudemadan Birkaç Şair, Muallim Naci’nin Osmanlı Şairleri; Servetifünun Dönemi’nde
Süleyman Nazif’in Mehmet Âkif adlı eseri biyografi türünde öne çıkar. Cumhuriyet Dönemi’nde İl-
han Geçer’in Cahit Sıtkı Tarancı, Mithat Cemal Kuntay’ın Namık Kemal, Ahmet Rasim’in İlk Büyük
Muharrirlerden Şinasi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Atatürk, Beşir Ayvazoğlu’nun Yahya Kemal,
İhsan Işık’ın Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi adlı eserleri bu türün tanınmış örneklerindendir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metinde geçen “Kelimeler onun eline geçti mi munisleşiyor, sevimli bir hal
alıyor.” cümlesinde altı çizili kelimenin anlamını metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz.
Tahmininizin doğruluğunu kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.

2. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
3. Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirleyiniz.

4. Metinde yazara / metne özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
5. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metnin, yazıldığı dönemin gerçekliğiyle ilişkisini değerlendiriniz.

6. Metinde ortaya konulan bilgi, tespit, yorum ve görüşleri; gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik, doğ-
ruluk açısından değerlendiriniz.

7. Biyografi türünde yazılmış diğer önemli eserleri ve bu eserlerin yazarlarını belirtiniz.

Yazarın Biyografisi

İhsan Işık (1952- ): Diyarbakır’da doğan yazar, ilk ve ortaöğrenimini
doğduğu şehirde; yüksek öğrenimini ise Erzurum Atatürk Üniversitesi
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde tamamladı. İstanbul’a yerleşerek bu
şehirde edebiyat öğretmenliği yaptı. Özel kuruluşlarda danışmanlık,
çeşitli yayınevleri ve dergilerde yöneticilik görevlerinde bulundu. Türki-
ye’de ve yurtdışında konferanslar verdi. Yabancı ülkelerde edindiği izle-
nimlerini aktardığı kitaplar yazdı. Savaş Yüce adıyla çocuk kitapları yazdı.
İnceleme, biyografi, şiir, gezi yazısı türünde eserler verdi. Türkiye Ünlüleri
Ansiklopedisi (biyografi), Peygamberimizin Hayatı (inceleme), Akdeniz Kı-
yısında Bir Çocuk (şiir), Makedonya ve Fransa İzlenimleri (gezi yazısı) yaza-
İhsan Işık rın eserlerinden bazılarıdır.
(1952- )

210