Page 35 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 5.Ünite

Türklerde Eğitim Ve Bilim

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A) Aşağıda boş bırakılan yerlere uygun olan sözcükleri yazınız.

1. Kök Türkler yazılarını sert zeminler üzerine bıçakla kazırken, Uygurlar ............................................
kullanarak birçok kitap yazmıştır.
2. İlk Türk haritacısı ve filologu ................................................................... dur.
3. Fatih Sultan Mehmet zamanında açılan medreseler ................................................................. ismiyle
anılmaktadır.
4. Cumhuriyet Dönemi’nde yetişen ve Osmanlı Dönemi tarihi araştırmaları ile tanınan
ünlü tarihçi ....................................................tır.

B) Aşağıdaki soruların cevaplarını ilgili alana yazınız.
5. İlk Türk alfabesi hangi Türk devletine aittir?
....................................................
6. İlk Selçuklu medreseleri 1040 yılında Tuğrul Bey tarafından nerede kurulmuştur?
....................................................
7. Osmanlı topraklarında Protestan mezhebine mensup ilk misyoner okulu, 1824 yılında
Beyrut’ta hangi ülke tarafından açılmıştır?
....................................................

C) Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
8. Konargöçer hayat tarzında uygulanan eğitim sistemi ile yerleşik hayat tarzında uygula-
nan eğitim sistemini karşılaştırınız.
9. Uygurlar Dönemi’nde tıp alanında yaşanan gelişmeler hakkında bilgi veriniz.
10. El-Cezeri’nin çalışmaları hakkında bilgi veriniz.
11. Osmanlı Devleti’ndeki yaygın eğitim kurumları hangileridir?
12. Osmanlı Devleti’nde tıp alanındaki çalışmalar, hangi bilim insanları tarafından yapılmıştır?
13. Atatürk Dönemi’nde eğitim alanında yaşanan gelişmeler hakkında bilgi veriniz.

Ç) Aşağıdaki metni okuyarak 14. ve 15. soruları cevaplandırınız.
Ali Kuşçu (...-1474) Türk astronom ve matematikçisidir. Yazmış olduğu eseri Semerkant’ta
Uluğ Bey Rasathanesi’nin açılmasına vesile olmuştur. Birçok bilim insanı yetiştiren Ali
Kuşçu, Fatih tarafından İstanbul’a bizzat davet edilmiş, İstanbul’da bir rasat kuyusu ile bir
Güneş saati yapmıştır.
Tycho Brahe(Tiko Bırahe) (1546-1601) Erken yaşlarda simya ve astronomiye merak sa-
lan Tycho Brahe, Avrupa’nın en iyi gözlem evi “Uraniborg”u (yuronibork) kurdu. Aygıt kul-
lanmadan yaptığı gözlemlerle yıldız ve gezegen konumlarını anlatan bir katalog hazırladı.
Kepler (1571-1630) Tycho Brahe’nin asistanıdır. İlk zamanlarda Mars’ın yörüngesi üze-
rine çalışmalar yapmış, Mars’ın yörüngesinin elips şeklinde olduğunu ispatlamıştır. Her
gezegenin yörüngesinin Güneş odak alındığında elips olduğu üzerinde çalışmalar yapmış,
bu konuda Kepler Yasaları’nı oluşturmuştur.
14. Verilen bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Fatih Sultan Mehmet bilime önem vermiştir.
B) Ali Kuşçu, Kepler’in çalışmalarından etkilenmiştir.
C) Kepler, çalışmalarında Tycho Brahe’den etkilenmiştir.
D) Ali Kuşçu, birçok bilim insanı yetiştirmiştir.
E) Kepler’in kendi adıyla anılan bilimsel yasaları vardır.
15. Metinde adı geçen bilim insanlarının çalışmalarını inceleyerek Osmanlı Devleti ile Avru-
pa’daki bilimsel gelişmeleri karşılaştırınız.

199